Evrim kavram olarak zaman içerisinde gerçekleşen bir değişim sürecine işaret eder. Yaşam, süreç geliştikçe dönüşüme uğrayan bir şeydir. Algılayışta bir tabu olarak varlığını sürdüren evrim konusu Charles Darwin’in atılımıyla bir somutluk kazanır. Teoriler yayıldıkça konuya duyulan ilgi de artar. Evrensel bir mesele olan evrim reel tartışma biçimleri arasında yerini alır.
Evrim, türlerin kökeni ile temellendirilir. Türlerin kökeni; organik varlıkların embriyolojik yakınlıkları ve coğrafi dağılımları baz alınarak türlerin başlı başına yaratılmamış olduklarını, başka türlerden türeyerek yeryüzüne dağıldıklarını savunur. Dünya üzerinde var olan sayısız tür, bu teoriye göre değişimlere uğrayarak günümüze ulaşır.
Ancak yeryüzündeki her türe ulaşıp ulaşamadığımızı hiçbir zaman bilemeyeceğimizden türlerin kökeni boşluksuz bir şekilde kabul görmez. Çevremiz hakkındaki bilgisizliğimiz tür ve çeşit konusunda da bir yerde yolumuzu keser. Yine de Darwin’in “Türleri Kökeni” isimli eserinden yola çıkarak temellere oturtulmuş birçok teoriyle fikir yürütmek mümkün. Türlerin Kökeni öyle yankı uyandıran bir eser ki öncelikle eserin kişilerce yarattığı düşünce evrimine daha sonra eserin kapsadığı tür evrimi adımlarına bakmakta fayda var.
Sosyal teoriler yüzyıllardır hiyerarşik yapılar üzerine inşa edildi. İşçi sınıfı ve burjuva, efendi ve köle, üst tabaka ve halk; bu sınıflandırmalar çeşitli siyasal ve toplumsal projelerin ilk adımı sayıldı. Bu ilk adım, yok oluş tarihiyle de eş anlamlı görüldü. Çünkü eşitsizlik, parçala ve yok et düzeninin kaynağını oluşturur. Canlı olsun ya da olmasın her türlü kayırma -ki burada ırk ve ırkçılık kavramları oldukça önem teşkil eder- dizginlenemeyen bir doğa tahribatı olarak anılır. Evrim sonucu meydana gelen tür çeşitliliğini de kabul edip etmemek ekosistemin devamlılığı adına can alıcı bir tartışma yaratır. Canlılara olan pozitif yaklaşım doğayla, evrenle ortaklaşa bir iş çıkarmayı sağlarken negatif tutum bir şekil tükenmedir.
Darwin, örnekleri oldukça basitleştirerek aktarır. İnsanlık, yeni türleri gözlemlemek için hangi cins köpeklerin çiftleşeceğine kadar karar verme yetkisini kendisinde bulur. Bitkisel ürünler tarımsal araştırmalar adı altında farklı renk ve boyutlara getirilen yiyeceklerle karşılaştırır bizleri. Bu, evrimin en küçük göstergelerindendir. “Bir şey” aracılığıyla yeni “bir şey” oluşturulabilir hatta çoğaltılabilir. Hayvan ve bitki üzerinden verilen bu örnek neden insanlar için de geçerli sayılmasın sorusu akla geldiği an evet türlerin dünyasına adım attık demektir.
İnsan, kendi kendini evcilleştirebilen tek türdür
Darwin’e göre her varlık sürdürülebilir yapısı gereği yiyecek veya alan rekabetiyle bağlantılıdır. Canlılar sürekli olarak var olma mücadelesi verir ve sadece bu mücadelede başarılı olanlar yeni bir nesle öncülük edebilir. Kazanan canlı, deneyimleyerek öğrendiği şeyleri yavrusuna aktarır. Dünyaya gözlerini açan yavrunun var oluş mücadelesinde anne ve babasından daha üstün olacağı kesindir. Meydana gelen değişimler yavrunun ömrünü uzatır. Darwin tüm bu ilişkilendirmeye “doğal seçilim” adını verir. Doğal seçilim, çeşitlilik sonrası bir türün ya da bireyin barındırdığı değişikliklerin var oluş mücadelesinde onu ayrıcalıklı kıldığını ve o yavrunun, neslini devam ettirme ihtimalinin daha kuvvetli olduğunu savunur.
Canlılardaki tüm içgüdüler doğal seçilim yasasına tabiidir
Konuşamayan, ağaçlarda yaşayan, dik durma yetisi olmayan hatta bir hayvana benzerliği yadsınamayacak olan çeşitli değişimler ve dönüşümlerle bugün, bir insan; iki ayak üzerinde yürüyen ve dil geliştirebilendir.
Darwin’in diliyle ifade etmek istersek “sosyal hayvan”, şimdinin düzeniyle öyle mutasyona uğramış durumda ki geriye dönüp kendi var oluş tarihini araştırma arzusuyla dolu.
