Boğaziçi Üniversitesi’nin yürüttüğü “UzMan” deneyi, mikroalglerin uzayda karbondioksiti oksijene dönüştürme kapasitesinin yerçekimine maruz kalan ortamlara göre 3 ila 5 kat daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü’nden Dr. Berat Haznedaroğlu liderliğindeki bir ekip, uzayda gerçekleştirilen “UzMan” deneyiyle, mikroalglerin yerçekimsiz ortamda, kapalı mekanlarda bulunandan 3 ila 5 kat daha fazla karbondioksiti oksijene dönüştürme yeteneğine sahip olduğunu ortaya koydu. Bu çalışma, ilk Türk astronot Alper Gezeravcı tarafından Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) yürütüldü ve geçen hafta dünyaya ulaşan deney örnekleri, önemli bulguları beraberinde getirdi.
UzMan Deneyinin Önemi ve Bulguları
Deney, uzaydaki kapalı ortamlarda yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesi ve uzun süreli uzay misyonlarında astronotların ihtiyaç duyduğu oksijenin sağlanması açısından büyük önem taşıyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM) ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nden oluşan ekip, özellikle kutuplardan izole edilen ve hem tatlı hem de tuzlu suda yaşayabilen 3 farklı mikroalg türü üzerinde çalıştı.
Deney sürecinde, mikroalgler özel koruyucu solüsyonlara transfer edildi ve soğuk zincirle dünyaya taşındı. Deney, Boğaziçi Üniversitesi’nin İstanbul Mikroyosun Biyoteknolojileri Araştırma ve Geliştirme Birimi (İMBİYOTAB) altında gerçekleştirildi. Haznedaroğlu ve ekibinin NASA laboratuvarlarında ve Axiom ile SpaceX temsilcilerine teslim edilmeden önce yaptığı hazırlıklar, deneyin başarısı için kritik önem taşıdı.
Mikroalglerin Potansiyeli
Deney, mikroalglerin karbondioksiti oksijene dönüştürme yeteneğinin yanı sıra, antioksidanlar, Omega-3’ler, vitaminler gibi fonksiyonel gıda üretimi için de kullanılabileceğini gösterdi. Bu bulgular, uzayda bitki yetiştirilmesi, hayvan yemi olarak kullanılması ve hatta değerli metallerin kazanılması gibi çeşitli ticari uygulamalara kapı açıyor.
