İnsanlar tarih boyunca birçok tehlikeli ve bulaşıcı salgına maruz kalmıştır. Bu salgınlara karşı korunmak için çeşitli tedbirler almak gerekmiştir. Bu tedbirlerden biri de Tifolu Marry adıyla bilinen Marry Mallon’un 26 yıl süren karantinasıdır.
Marry Mallon, 1869 yılında İrlanda’da doğmuştur. 1884 yılında İrlanda’dan ABD’ye göç eden kadın, ilk sağlıklı tifo mikrobu taşıyıcısı olarak bilinmektedir. Mallon, 1901-1907 yılları arasında farklı evlerde aşçılık yapmış ve konakçısı olduğu tifo hastalığını pek çok kişiye bulaştırmıştır. İlk olarak New York’un Mamaroneck bölgesinde bir evde çalışmaya başlamış, ancak kısa bir süre sonra evde yaşayanlarda tifo hastalığı görülmesi sebebiyle işten ayrılmak zorunda kalmıştır. Daha sonra Manhattan’a geçerek Manhattan’da bir evde aşçı olarak çalışmaya başlamış fakat burda da ev halkında ağır tifo belirtileri görülmüş, hatta bir kişi hayatını kaybetmiştir.
Bu durum üzerine Marry, bu sefer uzun çalışmayı umut ederek bir avukatın evinde çalışmaya başlamıştır. Fakat düşündüğü gibi olmamış, çalışmaya başladıktan kısa süre sonra kendisi ile aynı evde yaşayan 8 kişiden 7’sinde tifo tespit edilmiştir. Marry’nin buradan sonra çalıştığı evlerde de durum değişmemiş ve o dönemde aşçı olarak çalıştığı 8 ailenin 7’sinde tifo belirtileri görülmüş, 22 kişi enfeksiyondan etkilenmiş ve bazı kişiler hayatını kaybetmiştir.
Marry’nin son çalıştığı yer olan çıkan Oyster Bay kasabasındaki evden yayılan tifo salgını ise paniğe neden olmuştur. Bu olay üzerine dönemin Salgın Dedektifi adıyla ünlenen George Sopher, tifo salgınının kaynağını bulması için kasabaya çağrılmıştır. George, 1906 yılında soruşturmaya başlamış ve evde sık sık şeftalilerden dondurma yapan Marry’den şüphelenerek pişmiş yemeklerle karşılaştırıldığında bir dondurmanın insanlara mikrop geçirerek enfekte etmek için etkili bir yol olduğu düşünmüştür.
İlk Sağlıklı Taşıyıcı Bulundu.
George Sopher soruşturmadan 4 ay sonra Marry’nin çalıştığı yere giderek ona diğer kişilere hastalık bulaştırarak ölümlerine sebebiyet verdiğini anlatmıştır. Ancak o dönemin şartlarında hiçbir hastalık belirtisi göstermeyen Marry, taşıyıcı olmanın anlamını anlamamış ve durumu kabul etmemiştir. Hatta kendisine test yapılması için ısrarcı olan Sopher’e çatal ile saldırmıştır.
Böylece Sopher, ABD’deki tifo vakalarının “sağlıklı taşıyıcı” sını bulan ilk kişi olmuş ve bulgularını bir tıp dergisinde yayınlamıştır.
Dr. S. Josephine Baker ise babasını tifo hastalığından kaybetmiş ve halk sağlığı alanında doktora yapan ilk kadındır. Önleyici tıbbi teşvik etmeyi misyon edinen Baker, Marry’den numune almak için Marry’nin çalıştığı yere gönderilmiş ve Marry’i ancak beş polis eşliğinde hastaneye götürülebilmiştir.
Sorgusunda neredeyse ellerini hiç yıkamadığını itiraf eden Marry’nin New York Sağlık Departmanı tarafından yapılan ilk test pozitif çıkmış daha sonra yapılan tüm testlerde de bu doğrulanmıştır. Marry ilk olarak Riverside Hastanesi’nde karantinaya alınmıştır. Başlangıçta doktorlar tarafından tek çarenin safra kesesinin çıkarılması olduğu söylense de bunu reddeden Marry, New York’taki Kuzey Brother Adasındaki küçük bir yerel hastaneye gönderilmiştir.
Ellerini Yıkaması Şartıyla Serbest Bırakıldı.
Adada 3 yıl kalan Marry, 1909 yılında New York Şehri Sağlık Bakanlığına dava açmıştır. Ancak mahkeme avukatı usulüne uygun olarak tutuklandığını savunmuş ve Mahkeme, “toplumu hastalığın tekrarlanmasına karşı korumalı” diyerek onu serbest bırakmayı reddetmiştir.
Adada 3 yıl kalan Marry, ertesi yılın başlarında şehrin yeni sağlık komiseri tarafından kişisel hijyenine dikkat etmesi ve aşçılık mesleğini yapmaması şartıyla serbest bırakılmıştır. Geçimini sağlamak için verdiği sözü tutmayan kadın, adını Mary Brown olarak değiştirerek New York Sloan Hastanesi’nde aşçı olarak çalışmaya başlamış ve 3 ay içinde 25 kişiye hastalık bulaştırmıştır.
Mary bu olayın ardından yetkililer tarafından tutuklanarak daha önce karantinada kaldığı adaya götürülmüş ve ömür boyu karantina cezası almıştır. 23 yıl daha Kuzey Brother Adasında kalan Marry hayatı boyunca tifo taşıyıcısı olduğunu kabul etmemiştir. 53 kişiye hastalık bulaştırdığı ve 3 kişinin ölümüne sebep olduğu bilinen Mary, 1938 yılına beyin felci geçirerek hayatını kaybetmiştir.
Böylece Mallon, en uzun karantinada kalan kişi olarak dünya tarihinde kayıtlara geçmiştir.
