Maxar Teknolojileri’nden Ukrayna’ya Uydu Görüntüleri Engeli
Kamuya açık uydu görüntüleme teknolojisi ile öne çıkan ABD merkezli uzay ve havacılık şirketi Maxar Teknolojileri, Başkan Donald Trump yönetiminin Kiev ile istihbarat paylaşımını askıya alması nedeniyle Ukrayna’ya ait uydu görüntülerine erişimi kısıtladığını açıkladı. Maxar, Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD hükümeti ve birçok müttefik ülke ile sözleşmeleri bulunduğunu belirterek, “Her müşteri bu verileri nasıl kullanacağı ve paylaşacağı konusunda kendi kararını verir” ifadesini kullandı. Şirket, bu sözleşmelerden birinin, ABD tarafından toplanan ticari uydu görüntülerine erişim sağlayan Amerikan hükümet programı GEGD (Küresel Geliştirilmiş Coğrafi Bilgi Dağıtım programı) olduğunu vurguladı.
Askerlere Yönelik ‘İhanet’ İfadesi
Özellikle gazeteciler, savaş analistleri ve en önemlisi piyade düzeyinde Ukrayna ordusu tarafından kullanılan bu sistemin devre dışı kalması, Ukrayna ordusunun askeri faaliyetlerini doğrudan etkiledi. Bu kararı değerlendiren Ukrayna ordusu personeli, kararın siyasi bir kararın ötesinde olduğunu ve “ihanetle eşdeğer” olduğunu ifade etti. OSINT (Açık Kaynak İstihbarat) için kullanılan uydu görüntüleri, sahada daha etkili bir koordinasyon yürütebilen askeri güçlerin önemli bir istihbarat kaybı yaşamasına neden oldu. Bu durumun, birçok askerin yaşamını yitirmesine yol açabileceği vurgulandı. Ayrıca, sahadaki insan hakları ihlalleri ve savaşın mevcut durumunu gözlemleyen İnsan Hakları Gözlemevleri ile gazeteciler de bu karardan olumsuz etkilenecek. Uydu görüntülerine erişimi olmayan kişiler, savaşın gelişimini izlemekte zorlanacaklar.
‘Geçici Olarak’ Askıya Alma Açıklaması
Maxar, “ABD hükümeti GEGD’deki Ukrayna hesaplarını geçici olarak askıya almaya karar verdi” açıklamasında bulundu. Diğer sorular için bu kararı doğrulayan ABD Ulusal Jeouzamsal İstihbarat Dairesi’ne (NGA) yönlendirdi. Daire sözcüsü, “Yönetimin Ukrayna’ya destek konusundaki talimatı uyarınca, Ulusal Jeouzamsal İstihbarat Dairesi (NGA), ABD hükümetinin satın aldığı ticari görüntülere erişim için ana portal olan GEGD sistemine erişimi geçici olarak askıya aldı” şeklinde bilgi verdi. Maxar’ın bu adımı ilk olarak askeri haber kaynağı Militarnyi tarafından duyuruldu. Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Başkanı John Ratcliffe, Çarşamba günü yaptığı açıklamada Washington’un Ukrayna ile istihbarat paylaşımını askıya aldığını belirtmişti. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz de Ukrayna ile ilişkiler hakkında, “Bu ilişkinin tüm yönlerini duraklatıyor ve yeniden gözden geçiriyoruz” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’yı Müzakere Masasına Çekmek Amacı
Fox News kanalında “Fox & Friends” programında konuşan Waltz, Zelenski’nin Trump’a, olası barış görüşmelerine ABD Başkanı’nın şartlarıyla katılmada ciddi olduğunu göstermesi halinde Ukrayna’nın yakın bir zamanda ABD’den istihbarat alabileceğini belirtti. Trump yönetimi yetkilileri, bu askıya almanın Washington ve Kiev arasında yapılan görüşmelere bağlı olarak kısa sürede sona erebileceğinin sinyalini verdi. ABD’nin istihbarat desteği, Ukrayna’nın Rus birliklerinin hareketlerini takip edebilmesi ve hedef seçebilmesi açısından hayati bir öneme sahip. Bu hafta açıklanan Ukrayna ile istihbarat paylaşımının ve Kiev’e askeri yardımın kesilmesi kararı, Trump yönetiminin müttefikini müzakere masasına oturmaya zorlamak için bu ülkeye baskı yapma niyetini göstermesi olarak değerlendirildi.
