Türkiye’nin İnternet Özgürlüğü Durumu
ABD merkezli düşünce kuruluşu Freedom House’un her yıl yayımladığı “İnternette Özgürlükler Raporu”na göre, Türkiye bu yıl da internetin özgür olmadığı ülkeler arasındaki yerini korumaktadır. Bu rapor, dijital alandaki insan hakları üzerine yapılan yıllık bir değerlendirme çalışmasıdır. Rapor, dünya genelindeki internet kullanıcılarının %87’sini temsil eden 72 ülkedeki internet özgürlüğünü analiz etmektedir. 2023 yılına ait rapor, Haziran 2023 ile Mayıs 2024 arasındaki dönemi kapsamaktadır.
VOA Türkçe’nin haberine göre, bugün yayımlanan raporda Türkiye, Rusya, Çin, Suudi Arabistan, İran ve Mısır gibi ülkelerle birlikte “internetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisinde yer almaya devam etmektedir. Ayrıca, ülkelerdeki internet sansürünün gösterildiği tabloda Türkiye, sosyal medya platformlarının ve siyasi, sosyal, dini içerikli internet sayfalarının yasaklandığı, internet kullanıcılarının hapsedilebildiği ve bu kullanıcıların fiziksel saldırılara uğrayabileceği veya öldürülebileceği kategorilerde olumsuz örneklerle öne çıkmaktadır.
Haklar Alanında Gerileme Sürüyor
Freedom House için “Freedom on the Net” raportörlüğü yapan Gürkan Özturan, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Türkiye’de geçtiğimiz yıl, altyapı yatırımları nedeniyle bir iyileşme gibi görünen bir puanlık artış yaşansa da, haklar alanındaki gerilemenin devam ettiğine işaret etti. Küresel ölçekte internet özgürlükleri alanında genel bir gerileme olduğunu ifade eden Özturan, “Dünya çapında eğilim, daha tutucu ve baskıcı yönetimlerin dijital dünyada varlıklarını belirgin hale getirdiğini gösteriyor. Ancak Türkiye, bu dönemde keyfi erişim kesintileri, sosyal mecralar ve iletişimin engellenmesi, habere erişim engeli, kullanıcıların tutuklanması ve fiziksel saldırılara uğraması kategorilerinin beşinde de olumsuz örnekler sergileyerek, dünyanın geri kalanına kötü bir örnek teşkil etti” dedi.
Ruanda’nın Gerisindeyiz
Özturan, “özgür olmayan ülkeler” sıralamasında Türkiye’nin Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela’dan yalnızca biraz daha iyi bir durumda olduğunu, Ruanda, Kazakistan ve Azerbaycan’ın ise gerisinde kaldığını belirtti. Raporda, küresel internet özgürlüğünün 14’üncü kez gerilediği vurgulanırken, Myanmar ve Çin, internet özgürlüğü açısından dünyanın en kötü durumdaki ülkeleri olarak sıralanmaktadır. Türkiye ile ilgili bölümde ise, mobil hızlardaki artışa ve kısıtlama vakalarındaki azalmaya rağmen, sosyal medya paylaşımları nedeniyle verilen uzun hapis cezaları, çok sayıda erişim engeli ve içerik kaldırma kararları ile yanlış bilgilerin yayılması nedeniyle Türkiye’de internet özgürlüğünün ciddi şekilde zarar gördüğü ifade edilmektedir.
Temmuz 2023’te sosyal medya platformu X’e getirilen reklam yasağının, X’in Türkiye’de yerel bir ofis açması ve yerel bir temsilci atamasının ardından Mayıs 2024’te sona erdiği kaydedilmektedir. Aralık 2023’te ise, 17 sanal özel ağ (VPN) hizmetinin mahkeme kararı olmaksızın engellenerek çevrimiçi medya ortamının daha da kısıtlandığı belirtilmektedir. Mayıs 2024’te, aralarında eski HDP eş başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da bulunduğu 20 Kürt siyasetçinin, 2014 yılına kadar uzanan sosyal medya paylaşımları nedeniyle 9 ila 42 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldığı aktarılmaktadır.
