Köpek sahipleri, evcil hayvanlarının ruh hallerini kolayca anlayabildiğini düşünür. Ancak bilim insanları, köpeklerin gerçekten de sahiplerinin duygusal durumlarından etkilendiğine dair somut kanıtlar sunmuş durumda. Bristol Üniversitesi’nden araştırmacılar, köpeklerin davranışlarının, sahiplerinin teri ve nefesindeki stres kokusuyla değiştiğini keşfetmişlerdir.
Stresin Yayılımı
Chip’in aktardığı çalışmada, stresli bir insanın kokusunu alan köpeklerin, yaşamlarına karşı daha “karamsar” bir bakış açısı geliştirdiği gözlemlenmiştir. Çalışmanın başyazarı Dr. Nicola Rooney, “Köpek bakıcıları, stresin genellikle tasma aracılığıyla aktarıldığını belirtirler. Ancak biz, stresin aynı zamanda havadan da yayıldığını göstermiş olduk.” diyor.
Köpeklerin duygusal durumlarıyla ilgili daha önceki araştırmalar, bu hayvanların etraflarındaki kişilerin ruh hallerine ve davranışlarına oldukça duyarlı olduğunu göstermekteydi. Ancak, kokunun bu duygusal durumların yayılmasında bir rol oynayıp oynamadığı net değildi. Dr. Rooney, “Köpek sahipleri, evcil hayvanlarının duygularına ne kadar uyum sağladığını bilirler; ancak burada gösteriyoruz ki, stresli bir yabancı insanın kokusu bile köpeğin duygusal durumunu, ödül algısını ve öğrenme yeteneğini etkileyebiliyor.” şeklinde açıklama yapmaktadır.
Araştırmacılar, bu teoriyi test etmek amacıyla 18 insan ve köpek çiftini içeren deneyler düzenlemişlerdir. İlk olarak, köpekler iyi ve kötü durumlar arasındaki farkı öğrenmeleri için eğitilmiştir. Bu süreçte, bir mama kabının içinde ödül maması olan bir konumla, tamamen aynı olan ve ödül maması içermeyen başka bir mama kabı farklı bir konumda yerleştirilmiştir. Köpekler, bu yerler arasındaki farkı öğrendikten sonra, ödül mamasının bulunduğu yere daha hızlı yaklaşmaya başlamışlardır.
Köpeklerin Öğrenme Süreci
Köpeklerin bu farkı öğrenmesinin ardından, araştırmacılar yeni bir yere üçüncü bir kap yerleştirdiklerinde, köpeğin bu mama kabını araştırma süresini ölçmüşlerdir. Eğer köpek hızla yeni kabın yanına giderse, bu onun o kabın bir ödül maması içereceği hususunda iyimser olduğunu göstermektedir. Aksi takdirde, köpeğin yeni kasede yiyecek olup olmadığını kontrol etme isteksizliği, karamsarlık olarak yorumlanmaktadır.
Denemeler esnasında köpekler, sahipleri olmayan insanlardan alınan ter ve nefes örneklerinin kokularına maruz bırakılarak aynı testi tamamlamışlardır. Bu kokular, ya insan katılımcılar sakin bir manzara eşliğinde dinlenirken ya da bir aritmetik testi yaparken stres altındayken toplanmıştır. Araştırmacılar, stres kokularına maruz kalan köpeklerin, kabı kontrol etmek için oraya gitme olasılıklarının önemli ölçüde daha düşük olduğunu keşfetmişlerdir. Ancak, kendilerine rahat bir insan kokusu verildiğinde, köpeklerin nötr kokulu bir bez verildiğinde olduğundan daha sık bir şekilde mama kabına yöneldikleri gözlemlenmiştir.
Daha sonraki denemeler, köpeklerin kaselerin yerlerini tanıma konusunda daha iyi olmaya devam ettiğini ve stres kokusuna maruz kaldıklarında farkı daha hızlı öğrendiklerini göstermektedir. Çalışmanın başyazarı Dr. Zoe Parr-Cortes, MailOnline ile yaptığı görüşmede “En yakın arkadaşlarımızdan biri olan köpekler, binlerce yıldır insanlarla birlikte evrimleşti. Bu, köpeklerin sahiplerinin ruh hallerini algıladıkları ‘duygusal bulaşma’ adını verdiğimiz bir olguyu deneyimlemelerine neden oluyor.” şeklinde ifade etmiştir. Ayrıca, “Bu durum, başka bir grup üyesi tarafından algılanan bir tehditin kendilerine yönelik bir tehdide işaret edebileceği için faydalı olabilir. Başkalarındaki korkuyu veya ‘alarmı’ tespit etmek ve bunlara tepki vermek, ortak bir tehdidi önlemede avantaj sağlar.” diye eklemiştir.
Bu çalışma, Scientific Reports dergisinde yayınlanmıştır.
