Bakteri GPS ile Seyahatlerinizi Takip Edebilirsiniz!
Seyahatlerinizde topladığınız bakterilere göre nerelere gittiğinizi takip edebileceğiniz bir teknoloji hayal edebiliyor musunuz? İşte bu, Lund Üniversitesi’ndeki araştırmacıların geliştirdiği çığır açıcı bir yapay zeka aracı sayesinde mümkün hale geliyor. Bu araç, mikroorganizmaları bir tür “bakteri GPS’i” olarak kullanarak sizin hangi bölgelerde bulunduğunuzu belirleyebiliyor.
Seyahatlerimizde genellikle saç telleri veya toprak kalıntıları gibi ufak parçaları bırakırız. Bu parçalar, özellikle adli kanıtlar açısından önemli olabilir; dizi ve filmlerde sıkça gördüğümüz bir durumdur. Ancak, bilim insanları kısa bir süre önce, farklı bölgelerin genellikle farklı mikrobiyal topluluklar barındırdığını keşfettiler. İşte bu durum, bakterilerin sadece kimin nereye gittiğini belirlemekle kalmayıp, aynı zamanda Dünya’daki plastik kirliliği ile mücadeleye de yardımcı olabileceği anlamına geliyor.
Bu çarpıcı keşiflerden yola çıkarak, araştırmacılar bir kişinin nerede olduğunu saptamak için mikrobiyal “parmak izlerini” kullanan bir bakteriyel GPS aracı geliştirmeye odaklandılar. Bu AI tabanlı sistem, bir kişinin mikrobiyomundan (yani üzerlerindeki mikroorganizmalar koleksiyonundan) alınan örnekleri inceleyerek, bu örnekleri belirli bir ortama kadar doğru bir şekilde izleyebiliyor.
Microbiome Geographic Population Structure (mGPS)
Bu yenilikçi araç, Microbiome Geographic Population Structure (Mikrobiyom Coğrafi Popülasyon Yapısı – mGPS) olarak adlandırılıyor. mGPS, çeşitli ortamlardan elde edilen geniş mikrobiyom veri kümeleri üzerinde eğitilen bir yapay zeka modeline dayanıyor. Bu veri kümeleri, dünya genelindeki şehirlerden elde edilen mikrobiyal genomları içeren MetaSUB veri tabanında yer alan binlerce örneği barındırıyor. Araç, bu verileri kullanarak mikrobiyal profilleri ayırt etmeyi ve bunları benzersiz coğrafi kökenleriyle ilişkilendirmeyi başardı.
Bakteriyel GPS, neredeyse inanılmaz bir doğruluk oranına ulaştı. Örneklerin hangi şehirlerden geldiğini %92 oranında doğru bir şekilde belirleyebilirken, aynı şehir içindeki farklı konumlar arasında bile ayrım yapabiliyor. Örneğin, Hong Kong’da aralarında yalnızca 172 metre mesafe bulunan iki metro istasyonunu birbirinden başarıyla ayırt edebildi.
Gelecekteki Potansiyel
Bununla birlikte, Londra gibi daha az kontrol edilen metro ortamlarında biraz daha düşük doğruluk oranlarına ulaştı. Ancak araştırmacılar, daha fazla veri eklemenin sonuçları iyileştireceğine inanıyor. Bu araç, mikrobiyal yolları izleyerek ve potansiyel enfeksiyon kaynaklarını ve antibiyotik direnci sıcak noktalarını belirleyerek, hastalıkların yayılma mekanizmalarını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
Araştırmacılar, bakteriyel GPS’i ve veri tabanını daha da geliştirmeyi, daha hassas konum takibine olanak sağlamayı ve bu yenilikçi teknolojiyi halk sağlığı, şehir planlaması gibi birçok alanda faydalı hale getirmeyi hedefliyorlar. Gelecek, bu tür yenilikçi teknolojilerin hayatımızdaki rolü açısından oldukça heyecan verici görünüyor!
