Gençlerle Buluşma ve Sigaraya Yönelik Politika
Birkaç gün önce Hazine ve Maliye Bakanı, gençlerle bir araya gelerek sigara içmenin maliyetleri üzerine düşündürücü bir örnek paylaştı. Gençlere, sigara içmeyi bırakmaları durumunda beş yıl vadeli mevduatta değerlendirdikleri parayla elde edecekleri gelir hakkında konuştu. Sigarasının bireysel ve toplumsal zararları konusunda herkes hemfikir. Gençlerin sigaradan uzak durmalarını sağlamak için gerekli politika ve önlemleri destekliyoruz. Ancak, Bakan’ın sunduğu bu örnek, pek çok kesim tarafından ikna edici bulunmadı. Gençlerin de bu hesabı gülerek geçtiklerini, kendilerine has mizah anlayışlarıyla bunu eğlenceli bir konu haline getirdiklerini gözlemledik.
Ayrıca, Sayın Bakan’ın enerjisini, vatandaşların sigaradan yapacağı tasarruf yerine, kamudaki israf kalemlerinin azaltılmasına, verimsiz yatırımların engellenmesine, yüksek KÖİ garantilerine ve kamu ihale sistemindeki yolsuzluklara harcamasının daha faydalı olacağını düşündük. Bu konuyla ilgili tartışmalara katılarak, “Sayın Bakan, bu tasarruf önerisi yerine kamudaki israfı önlemek için ne gibi adımlar atmayı planlıyor?” diye sorma gereği hissettik.
Tütün Mamullerinden Elde Edilen Vergiler
Konu sigaradan ve tütün mamullerinden açılınca, son on yılda tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen toplam vergileri sizlerle paylaşmak istedik.
On Yılda 1 Trilyon 130 Milyar Lira Sigara Vergisi
Sigara üzerinden alınan iki temel vergi bulunmaktadır: Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV). Bütçe verileri içinde tütün mamullerinden tahsil edilen ÖTV rakamlarına ulaşmak mümkündür. Ancak, yalnızca tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen KDV rakamları yayımlanmaz. Aşağıdaki tabloda, tütün mamulleri üzerinden alınan KDV tutarlarını hesaplayarak, vatandaşın ödediği sigara vergisi toplamına ulaştım.
Yukarıdaki tablodan görüldüğü üzere, 900 milyar lira ÖTV kaynaklı, 230 milyar lira KDV kaynaklı olmak üzere, tütün mamulleri için ödenen toplam vergi tutarı 1 trilyon 130 milyar liradır.
Tasarruf Edilmesi İstenen Sigaranın %82’si Vergi
Sayın Hazine ve Maliye Bakanı’nın tasarruf edin dediği sigaranın %82’si vergi. Rakamlarla örneklendirecek olursak: 75 liralık bir sigaradan 365 gün boyunca bir paket tüketen kişinin ödeyeceği toplam tutar 27.375 liradır. Altı ayda bir otomatik ÖTV zammını hesaba katmıyoruz. Bu tutarın 22.450 lirası ÖTV ve KDV’dir. Peki, Hazine sigaradan toplayamadığı vergiyi telafi etmek için ne yapacaktır? Bu soruyla ilgili Mahfi Eğilmez Hocamıza kulak verelim: “Devlet, bu vergiyi sigaradan alamayınca başka şekilde alır ve dolayısıyla sigarayı bırakan vatandaş o parayı biriktiremez. Bu da işin bir başka yanı…”
Vatandaşın Olmayan Bütçesinde Tasarruf Öğütlemek Yerine Kamunun Bütçesinde Tasarrufa Gitsek mi?
Sonuç olarak, tekrarlayalım: Maliye Bakanı’ndan beklentimiz, vatandaşın olmayan bütçesinde nasıl tasarruf yapılacağıyla ilgili öğütler vermek değil, kamuda israfın önlenmesi, kamu ihale sisteminde şeffaflığın sağlanması, KÖİ’lerdeki öngörü hatalarının denetlenmesi ve kamu maliyesini kemiren yolsuzluk ile usulsüzlüklerin üzerine gidilmesidir. Çünkü, Merkezi Yönetim Bütçesi tarihi açıklar vermekte ve bütçeden yapılan faiz ödemeleri rekorlar kırmaktadır. Bu yılın daha ilk 10 ayında faiz gideri 1 trilyon 48 milyar liradır. Yıl sonuna geldiğimizde, sadece 2024 yılında Merkezi Yönetim Bütçesinden ödenecek faiz tutarı, 10 yılda tütün ürünlerinden tahsil edilen vergilerden daha fazla olacaktır.
