Türkiye’de Bina Güçlendirme Önlemleri ve Yeni Yasa Teklifi
Türkiye’de binaların güçlendirilmesine yönelik önlemlerin artırılması beklenirken, hükümetin bu konuda tam tersi bir adım atarak müteahhitlerin riskli bina yapmalarına olanak sağlayacak bir yasa teklifi sunduğu gündeme geldi. Eğer bu teklif yasalaşırsa, müteahhitler 500 metrekareye kadar olan inşaat projelerinde denetim firmalarını 2019 öncesinde olduğu gibi kendileri seçecekler. 500 metrekarenin üzerindeki inşaatlarda ise, önerilen iki yapı denetim firmasından istediklerini yine müteahhitler belirleyecek.
Deprem Riski Unutuldu
Bugün değiştirilmek istenen mevcut yasayı 2018 yılında Meclis’ten geçiren Çevre ve Şehircilik eski Bakanı Mehmet Özhaseki, müteahhitler ile denetim firmaları arasında var olan ahbap-çavuş ilişkisine dikkat çekmiş ve inşaat denetimlerinin yetersiz kaldığını ifade etmişti. Özhaseki, çıkardığı yasanın önemini şu şekilde anlatmıştı:
- “Müteahhitler gidiyor, kendisini denetleyecek yapı denetim firmasını seçiyor. Bu durum, aralarında öyle bir ahbap-çavuş ilişkisi oluşturmuş ki, tadı kaçmış, hiç kimse denetlemiyor.”
- “Paranızı verip, kendinizi denetleyecek bir firma tutuyorsunuz. Bunu değiştiriyoruz. Bundan sonra hangi inşaatı kimin denetleyeceği bilgisayarla belirlenecek. Hiç tanımadığı birileri gelip müteahhidi denetleyecek.”
Yasayı 2019 yılında ilk kez uygulayan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum da o dönemde, “Yapı denetim sisteminin iyi işlemesi, bina kalitesini artırmamız açısından çok önemli. Deprem ülkesinde yaşıyoruz. Nüfusumuzun yüzde 71’i birinci ve ikinci deprem kuşağında yer alıyor. Binaları depreme uygun yapmak için bu düzenlemeyi çıkardık. Getirilen en büyük yenilik, yapı denetim kuruluşu ile müteahhitler arasında mevzuata aykırı ticari bağların oluşturulmasının önüne geçmektir.” demişti.
Müteahhitlerin Denetimi ve Riskler
Yapı Denetim Kuruluşları Birliği, bu yasa teklifinin müteahhitlere yarayacağı, dolayısıyla inşaat denetimlerinin aksayacağı konusunda uyarılarda bulundu. 2019 yılında mevcut yasanın şekillenmesinde önemli rol oynayan Yapı Denetim Kuruluşları Birliği’nin eski Başkanı Tekin Saraçoğlu, yasanın değiştirilmesi durumunda yapı denetiminin sekteye uğrayacağını ve inşaat denetimlerinin müteahhitler, ustalar ve işçilerin insafına kalacağını ileri sürdü. Saraçoğlu, bu konu hakkında şu uyarılarda bulundu:
- “Müteahhit daha fazla kazanma hırsıyla, usta ve işçi ise projeyi hızlı bir şekilde tamamlayarak yeni işler almak için binayı riske atabilir.”
