Özelleştirme Fiyaskoları: Seydişehir Alüminyum Tesisi
Seydişehir Alüminyum Tesisi, Türkiye’nin birincil alüminyum üretim merkezi olarak dikkat çekmekte. Ancak, bu tesisin özelleştirilmesi süreci, birçok tartışmayı da beraberinde getiriyor. Özelleştirme öncesinde, iş süreçleri kısıtlanarak küçültülen tesis, sonunda Cengiz Holding’e 305 milyon dolara satıldı. Bu süreçte, “Özelleştirme ile işçiler mutlu olacak, üretim artacak, refah yükselecek” gibi vaatler verildi. Fakat gerçekler, bu vaatlerin aksine gelişti.
Yatırımların Askıya Alınması
Seydişehir Eti Alüminyum Tesisi, 1973 yılında Türkiye’nin alüminyum ihtiyacını karşılamak amacıyla kuruldu. 32 yıl boyunca, kamuya kaynak üreten, yöre ekonomisini canlandıran ve istihdam sağlayan bu tesis, 2005 yılında özelleştirme furyasının ilk kurbanı oldu. Özelleştirmeden önce, kâr eden bir kurumun satışı tepki çekmemesi için yatırımları durduruldu, kaynakları kısıtlandı ve büyümesi engellendi.
Özelleştirileceğini duyan yerli ve yabancı yatırımcılar, Seydişehir’e akın etti. Tesisi gezen Rus yatırımcılar, Oymapınar Barajı’nın tesise verilmesi halinde özelleştirmenin cazip hale geleceğini rapor etti. İktidar, bu öneriyi dikkate alarak Oymapınar Barajı’nı Seydişehir’e tahsis etti. Böylece, en büyük maliyet unsuru olan elektrik, sorun olmaktan çıkarak üretim neredeyse bedavaya gelmiş oldu.
Değerli Kaynaklar ve Varlıklar
Barajın dışında, tesisin kasasındaki yüklü nakitler, satışa hazır ürün stokları, milyonlarca ton rezerve sahip 7 adet boksit maden sahası, taşınmazlar ve Antalya’daki liman da Cengiz Holding’e devredildi. Tesis, adeta bir “altın yumurtlayan tavuk” olarak, aceleyle özelleştirme ihalesine çıkarıldı ve Cengiz Holding’e sunuldu.
Danıştay Kararının Yok Sayılması
Tesisin, yok pahasına satılmasını önlemek için işçiler ve yöre halkı çeşitli eylemler düzenleyerek haklarını savunmaya çalıştı. Ancak, bu eylemlere sert müdahaleler gerçekleştirildi. Satışın ardından birçok kurum, Danıştay’a iptal başvurusunda bulundu. 2007 yılında Danıştay 13. Dairesi, Seydişehir Alüminyum’un satış kararını iptal etti ve fabrikanın devlete iadesini istedi. Ancak mahkemenin kararı, adeta yok sayıldı. 5 yıl boyunca iade gerçekleştirilmedi ve 2012’de Özelleştirme Yüksek Kurulu, hisse devri davasından çekildi. Sonuç olarak, tesis resmen Cengiz Holding’e devredildi.
Baraj Hediyeli Özelleştirme
Alüminyum, uçak, roket ve silah sanayi gibi alanlarda önemli bir hammadde olarak kullanılmaktadır. Türkiye’nin yerli ve milli savunma sanayisini geliştirme hedefi doğrultusunda kritik bir konuma sahip olan Seydişehir Alüminyum, özelleştirme sürecinde sunulan baraj hediyesiyle birlikte üretim maliyetlerini düşürdü. Bu durum, Seydişehir’i dünyanın en ucuz alüminyumunu üreten bir tesis haline getirdi. Ancak, bu ayrıcalığın faydaları halk yerine, ihaleyi kazanan Cengiz Holding’e yaradı.
