E-Ticaret ve Yeni Vergi Düzenlemeleri
Sevgi Uçar, 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren 7524 Sayılı Kanun ile birlikte Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’na önemli eklemeler yapıldığını belirtti. Bu düzenlemeler, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından uygulama usul ve esaslarının belirlenmesiyle hayata geçirildi. Konuyu, Vergi Uzmanı Mahmut Aydoğmuş ile 5 Soru ve 5 Cevap formatında ele aldık.
1. E-Ticarette Yeni Vergi Düzeni Nasıldır?
E-ticaret platformları üzerinden satış yapan tüm işletmeleri doğrudan etkileyen bu düzenleme, önemli değişiklikler getiriyor. Günümüzün popüler e-ticaret platformlarında, satış yapıldığında eğer şahıs işletmeniz varsa %25, anonim veya limited şirketiniz varsa %15 oranında vergi kesintisi uygulanarak ödeme gerçekleştirilecektir. Örneğin, bir e-ticaret platformu üzerinden KDV hariç 300.000 TL satış yapan bir gerçek kişi işletmesi düşünelim. Online pos üzerinden tahsilat yapan e-ticaret platformu, satıcı işletmeye ödeme yaparken 300.000 TL x 0,25 = 75.000 TL kesinti yapacak ve bu tutarı sorumlu sıfatıyla Hazine’ye ödeyecektir. Ayrıca, satış bedeli üzerinden yapılan vergi kesintisi, 300.000 TL’nin içinde e-ticaret platformunun komisyonunu da kapsadığı için, komisyon tutarı da stopajın matrahına dâhil olmuştur. KDV tutarı üzerinden ise vergi kesintisi yapılmamaktadır.
2. Satıcı İşletmeler İçin İade Kaosu Olabilir mi?
E-ticaret platformu tarafından gerçekleştirilen vergi kesintisi, satıcı işletmelerin ödeyecekleri gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. Eğer fazla vergi kesintisi söz konusu olursa, iade süreçleri gündeme gelecektir. Ancak, bu iade süreçlerindeki bürokrasi ve denetim aşamaları, işletmeler açısından farklı zorluklar yaratabilir.
3. Düzenleme ile Kimler, Nasıl Etkilenecek?
Yemek satış sitelerinde çeşitli ödeme türleri bulunmaktadır. Kuryeler aracılığıyla kapıda nakit veya satıcı işletme adına kayıtlı pos ile tahsilat imkânı mevcuttur. Bu durumda yemek sitesi, satıcı işletmeden herhangi bir stopaj yapmayacaktır. Online seyahat acentaları için ise süreç farklı işleyecektir. Örneğin, bir online seyahat acentası üzerinden otel rezervasyonu yapıldığında, otel işletmesine acente tarafından yapılan ödemelerde KDV ve Konaklama vergisi hariç tutar üzerinden stopaj yapılması gerekecektir. Bununla birlikte, evini, arabasını veya ikinci el eşyalarını ticari maksat gütmeden e-ticaret platformları üzerinden satışa sunan bireyler, düzenlemenin kapsamı dışında kalacaklardır. Çünkü bu kişiler vergi mükellefi olmadıkları için e-ticaret platformu üzerinden vergi kesintisi yapılması söz konusu olmayacaktır.
4. Yeni Vergiler İade Süreçlerini Etkileyecek mi?
E-ticaret platformu üzerinden satış gerçekleştiren işletmeler, sattıkları ürünlerin müşteri tarafından iade edilmesi durumunda aylık dönemler halinde düzeltme yapmak zorunda kalacaklardır. Eğer e-ticaret platformu tarafından kesilen stopajlar beyan edilmemişse, gerekli düzeltmeler yapılacak; ancak beyan edilmiş ve ödenmişse, bu durumda satıcı işletme kendi gelir ve kurumlar vergisinde durumu düzeltmek zorunda kalacaktır.
5. Yeni Vergi Sistemi Fiyatlara Nasıl Yansıyacak?
Yeni düzenlemeye göre, e-ticaret platformları, portallarından yapılan satış tutarını esas alarak satıcı işletmelerden stopaj yapacak ve bu tutarı beyan edip ödeyecektir. Bu durum, en büyük sıkıntıyı satıcı işletmeler açısından yaratacaktır. Henüz ne kadar kâr veya zarar elde ettiği netleşmeden, hatta belki de ürünün ödemesini almadığı bir durumda Hazine’nin vergisini peşinen alması, fiyatlar üzerinde baskı oluşturacaktır. Örneğin, Ocak 2025 döneminde KDV hariç 500.000 TL satış yapan bir limited şirketten e-ticaret platformu %15 oranında 75.000 TL vergi kesintisi yapacaktır. Bu vergi kesintileri her ay e-ticaret platformu tarafından yapılacak; ancak satıcı işletmenin zarar etmesi durumunda bu tutarı ancak Nisan 2026’da vereceği beyannamede talep edebilecektir. İade süreçlerinin minimum 3 ay sürdüğü düşünülürse, 1,5 yıl boyunca bir finansman yüküne katlanmak zorunda kalınacaktır.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Olumsuz Etkilenebilir
Bu durum, birçok küçük ve orta ölçekli işletmenin e-ticaretten uzaklaşmasına yol açabilir. Finansmana ulaşmanın zorluğu ve maliyetinin yüksekliği göz önünde bulundurulduğunda, bahsi geçen vergi yükünün ürün fiyatlarına dâhil edilmesi ve nihayetinde tüketiciye yansıtılması muhtemeldir. Dolayısıyla bu durum, enflasyon üzerinden olumsuz bir etki yaratabilir.
