Lecanemab ve Alzheimer Üzerindeki Etkileri
Getty Images, lecanemab adlı ilacın Alzheimer hastalarında bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını ortaya koydu. Avrupa İlaç Ajansı (EMA), Alzheimer hastalığı tedavisinde bilişsel zayıflamayı yavaşlatan lecanemab ilacına ruhsat vermeyi reddetti. Bu kararda, ilacın sağladığı faydaların yanı sıra, beyinde kanama ve şişme gibi potansiyel tehlikeli yan etkilerinin de göz önünde bulundurulduğu belirtildi.
İlaç, ABD’de geçtiğimiz yıl onaylanırken, İngiltere’nin İlaç Düzenleme Kurumu (MHRA) ise henüz nihai bir karar vermedi. Ancak bu kararın kısa süre içinde açıklanması bekleniyor. Deneylerde, lecanemabın erken dönem Alzheimer hastalarında bilişsel zayıflamayı %25 oranında yavaşlattığı gözlemlendi. Alzheimer alanında çalışan uzmanlar bu durumu “tarihi” bir gelişme olarak değerlendirirken, daha önce hiçbir ilacın hastalığın temel mekanizması olan bilişsel zayıflamayı yavaşlatmayı başaramadığını vurguladılar.
Lecanemab, Alzheimer hastalarının beyninde biriken amiloid adlı zararlı proteinleri temizleme işlevine sahip. ABD’deki hasta başına yıllık maliyeti ise 25 bin doları (yaklaşık 830 bin lira) buluyor.
SAĞLIK RİSKLERİ
Avrupa İlaç Ajansı (EMA), lecanemab olarak bilinen ilacın Alzheimer hastalarında bilişsel zayıflamayı yavaşlatmasına rağmen, bu etkinin sınırlı olduğunu savundu. EMA, ilacın beyinde ödem ve kanamaya yol açan amiloid bağlantılı bir rahatsızlığa neden olabileceğini ve bunun da ciddi sağlık riskleri yaratabileceğini belirtti. Ajans, “Ana çalışmadaki vakaların çoğu ciddi olmasa da bazı hastalar, beyinde büyük kanamalar gibi hastanede tedavi gerektiren ciddi durumlar yaşadı” ifadesini kullandı. Genel olarak, EMA, ilacın sağladığı faydaların yan etki risklerini aşmadığına kanaat getirdi.
BBC’ye konuşan İngiliz Nörobilim Derneği Başkanı Profesör Tara Spires-Jones, EMA’nın kararının birçok kişi için hayal kırıklığı yaratacağını ifade etti. Ancak Spires-Jones, hala umut olduğunu vurgulayarak, “Lecanemab, hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılmasının mümkün olduğunu gösterdi; arkasındaki bilimsel çalışma da etkili. Şimdi, daha yeni ve güvenli tedaviler keşfetmek için daha fazla çaba sarf etmeliyiz” dedi.
University College London İngiltere Demans Araştırmaları Enstitüsü’nden nörobilimci Profesör John Hardy ise, ilaç ajansının kararının beklenmedik sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarıda bulundu. Hardy, “eminim ki zengin erken dönem Alzheimer hastalarının tedavi için ABD ve diğer ülkelere gittiğini göreceğiz” şeklinde konuştu.
‘DÖNÜM NOKTASI’
BBC’nin Panorama programı, lecanemab ve donanemab adlı yeni bir ilacı kullanan hastaları takip etti. Bu yılın başlarında yayınlanan programda, University College London Demans Araştırmaları Merkezi’nden nörolog Profesör Cath Mummery, bu ilaçların faydalarının az olmasına rağmen bir “dönüm noktası” teşkil ettiğini söyledi. Mummery, “Bunların boş yere umut verdiğini düşünmüyorum. İlk defa Alzheimer hastalığının gidişatının değiştirilebildiğini ortaya koyan ilaçlar gördük, bu inanılmaz bir durum” dedi.
İngiltere merkezli Alzheimer Topluluğu adlı hayır kuruluşu da ilaca ilişkin verilen karara saygı göstereceklerini, ancak bunun Avrupa’da bu ilacı kullanabilecek insanlar için duyulması zor bir haber olduğunu belirtti. Kuruluştan Mark MacDonald, “Düzenleyiciler ne karar verirse versin, önemli ve heyecan verici bir noktadayız” diyerek ekledi: “Şu anda Alzheimer için 164 aktif klinik deney var ve gelecekte daha fazla tedavinin İlaç Düzenleme Kurumu’nun onayına sunulmasını bekliyoruz.”
