Nottingham Trent Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, atların ödül temelli bir oyuna verdikleri tepkileri detaylı bir şekilde analiz ederek, bu hayvanların ileriyi düşünme ve planlama yeteneğine sahip olduklarını ortaya koydu. Araştırma, atların daha önce bilinenin çok ötesinde bir zekâ seviyesine sahip olduğunu gösterdi. Hayvanlar, en az çaba harcayarak en büyük ödülü kazanmak için oyun stratejilerini zekice bir şekilde uyarladılar.
Araştırmacı Louise Evans, “Daha önceki çalışmalar, atların sadece anlık uyaranlara tepki verdiklerini ve proaktif bir şekilde geleceği düşünmediklerini öne sürüyordu; ancak bizim araştırmamız, atların eylemlerinin sonuçlarına dair bir farkındalık geliştirdiklerini gösteriyor.” dedi. Araştırma, üç aşamalı bir oyun üzerinden gerçekleştirildi. Başlangıçta, yalnızca burunlarıyla bir kart parçasına dokunarak ödüllendirilen 20 at yer aldı.
İlerleyen aşamalarda, araştırmacılar bir “dur ışığı” ekleyerek atlara yalnızca ışık kapalıyken karta dokunmaları halinde atıştırmalık verilmesi kuralını getirdiler. İlk başta atlar, dur ışığını görmezden gelerek karta gelişigüzel dokunmaya devam ettiler. Ancak üçüncü aşamada, dur ışığı yanarken karta dokunmanın bir ceza olarak 10 saniyelik bir zaman aşımına yol açacağını belirttiklerinde, tüm atların hatalarında ani ve önemli bir azalma görüldü. Atlar, yalnızca ödül almak için doğru zamanda karta uygun bir şekilde dokunmaya başladılar.
Evans, “Bu zaman aşımı, onlardan istediğimiz performansı hemen elde etmek için yeterliydi. Bu, atların ‘Tamam, hadi oyunu kuralına göre oynayalım’ demesi için yeterli bir motivasyon sağladı.” şeklinde ifade etti.
Bilişsel Muhakeme ve Stratejik Düşünme
Bu stratejilerin hızlı bir şekilde değiştirilmesi, atların daha önce düşünülenden çok daha yüksek bir bilişsel muhakeme seviyesine sahip olduklarını ortaya koyuyor. Bu durum, atların oyunun kurallarını anlamakta başarısız olmaktan ziyade, başlangıçta kuralları kavradıklarını ancak ikinci aşamada bunlara fazla dikkat etmediklerini gösteriyor. Evans, bu durumu “Araştırmacılar, bu davranışın atların geleceği düşünmesini gerektirdiğini ve belirli hedeflere ulaşmak için odaklanmaları gerektiğini belirtiyor.” sözleriyle değerlendirdi.
Bu çığır açıcı çalışmanın, atların refahını artırmaya yardımcı olacağını savunan Evans, şunları ekledi: “Genel olarak, hayvanların daha önce düşünülenden daha iyi bilişsel yeteneklere sahip olabileceğini düşündüğümüzde, refahları da önemli ölçüde iyileşir. Ayrıca, atlardan yüksek performans elde etmek için sert eğitim yöntemlerine gerek olmadığını da ortaya koymuş olduk.”
