İsrail’de aylardır siyasetin ve kamuoyunun odağındaki yargı düzenlemesinin dün Mecliste onaylamasının ardından yasa karşıtları eylemlerini sürdürüyor.
Tartışmalı düzenlemenin muhalefetin boykot ettiği oturumda kabul edilmesinin ardından gösterilerin odak noktası Batı Kudüs’teki İsrail Meclisi çevresi oldu.
“Savunma Bakanı’nın daha cesur olmasını beklerdik”
Hükümetin yargı düzenlemesine karşı çıkan yedek askerlerin oluşturduğu “Silah Arkadaşları” grubunun kurucularından Oren Schvil, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı düzenlemeye destek verdiği için “korkak” olarak nitelendirdi.
Schvil, “İsrail’in güvenliğinden, savunmasından ve emniyetinden sorumlu Gallant’ın daha cesur olmasını beklerdik. Çıkıp, ‘Bu kadarı yeter’ demesini isterdik. Görevini hak etmiyor.” diye konuştu.
Hükümetin yargı düzenlemesine ilişkin planının “demokrasiyi ortadan kaldırmak” olduğunu savunan Schvil, Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’nin yerinde olmak istemeyeceğini kaydetti. Schvil, “Genelkurmay Başkanı Halevi’nin hükümet ve kamuoyuna ordusunun durumuna ilişkin bilgi vermesi gerekiyor. Yasanın Mecliste onaylanmasının ardından orduda görevi bırakacağını açıklayan yedek askerlerin sayısı giderek artıyor.” dedi.
Tartışmalı yargı düzenlemesi
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in, 5 Ocak’ta duyurduğu “yargı reformu” Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.
Başbakan Binyamin Netanyahu, 27 Mart’ta, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.
Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının ardından yakın zamanda yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.
İsrail Meclisi, hükümetin yargı paketi kapsamında Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısını dün muhalefetin boykot ettiği oturumda onaylamıştı.
“Akla yatkınlık” adıyla anılan yasa tasarısı, Yüksek Mahkemenin, hükümetin aldığı kararları, “kamu çıkarına hizmet etmediği, akla yatkın olmadığı veya çıkar çatışması doğurduğu” gibi gerekçelerle bozma yetkisini ortadan kaldırıyor.
Yargı protestosu orduya sıçradı
İsrail’de kadın ve erkekler için 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Zorunlu askerliğini tamamlayan İsrailliler, gönüllülük esasına göre uzmanlıklarına göre her yıl düzenli şekilde askeri talime çağrılıyor ancak savaş pilotları ve diğer elit birlikler yıl içinde daha sık eğitim ve operasyona katılıyor.
İsrail’deki zorunlu askerliği reddedenler içinse hapis cezasına varan yaptırımlar uygulanıyor.
Orduda görevli aralarında savaş pilotlarının da yer aldığı 10 bin kadar yedek asker hükümetin yargı düzenlemesine karşı gönüllü askerlik hizmetinden ayrılacaklarını duyurdu.
İsrail Savunma Bakanı Yaov Gallant’ın ordudaki kopuşun giderilmesi adına muhalefetle uzlaşılması için girişimde bulunduğu bildirilmişti. Meclis Genel Kurulunda yasa oylanmadan önce Gallant, Netanyahu ve yargı paketinin “mimarı” Adalet Bakanı Yariv Levin’in hararetli biçimde tartıştığı görüntüler kameralara yansımıştı.
