TÜİK’ten 2024 Yılı AR-GE Bülteni
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Merkezi Yönetim Bütçesinden Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar-2024” başlıklı bültenini yayımladı. Bu bülten doğrultusunda, merkezi yönetim bütçesinden AR-GE faaliyetlerine 2023 yılında toplam 98 milyar 737 milyon lira harcama yapıldığı belirtildi. Geçtiğimiz yıl söz konusu bütçeden yapılan AR-GE harcamalarının merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı ise yüzde 1,38 olarak kaydedildi. Ayrıca, AR-GE harcamalarının 26 trilyon 276 milyar 307 milyon liralık Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içindeki oranı yüzde 0,38 olarak hesaplandı. Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan tahmini sonuçlara göre, 2024 yılında merkezi yönetim bütçesinden AR-GE için 174 milyar 627 milyon lira tahsis edilmesi öngörülüyor.
EN FAZLA FONLAMA ÜNİVERSİTELERE YAPILDI
AR-GE için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyoekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında, 2023 yılı için en fazla harcama yüzde 70,8 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldı. Bu harcamaları sırasıyla:
- Yüzde 5,8 ile endüstriyel üretim ve teknoloji,
- Yüzde 5,5 ile genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen),
- Yüzde 4,5 ile savunma,
- Yüzde 3,9 ile tarım takip etti.
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan tahmine göre, 2024 yılında en çok ödeneğin yüzde 73,2 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere ayrılması bekleniyor. Genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen) ise yüzde 5,1 ile sosyoekonomik hedefler arasında ikinci sırayı alıyor. Bu hedefleri yüzde 4,9 ile savunma, endüstriyel üretim ve teknoloji izlemektedir.
ULUSLARARASI AR-GE PROGRAMLARINA AYRILAN FONLAR
Merkezi yönetim bütçesinden uluslararası AR-GE programlarına 2023 yılında toplam 2,2 milyar lira ayrıldı. Uluslararası AR-GE programlarının alt kategorilerine göre, Avrupa çapında yürütülen AR-GE programları için gönderilen kamu fonu 1,3 milyar lira ile ilk sırada yer alıyor. Bu harcamaları sırasıyla:
- 592 milyon lira ile uluslararası AR-GE faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlar,
- 303 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası AR-GE programları takip etti.
Bütçe başlangıç ödeneğine göre, uluslararası AR-GE programlarına 2024’te 2,7 milyar lira tahsis edilmesi planlanıyor. İlk sırayı 1,6 milyar lira ile Avrupa çapında yürütülen AR-GE programları alırken, bunu 722 milyon lira ile uluslararası AR-GE faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlar ve 357 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası AR-GE programları takip ediyor.
