İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI Temmuz 2024 Raporu
İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye İmalat PMI anketinin Temmuz 2024 dönemi sonuçlarını duyurdu. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamlar, sektördeki iyileşmeyi işaret etmesine rağmen, anket sonuçlarına göre, Haziran ayında 47,9 seviyesinde olan manşet PMI, Temmuz’da 47,2’ye gerileyerek üst üste beşinci ay eşik değerin altında kaldı. Bu durum, imalat sektörünün faaliyet koşullarında belirgin bir yavaşlamaya işaret ederken, söz konusu yavaşlama, geçen yılın Kasım ayından bu yana en bariz düzeyde yaşandı.
KASIM 2023’TEN BU YANA YENİ ALIMLARDA DÜŞÜŞ
Yeni siparişlerde, Kasım 2023 ile aynı oranda olmak üzere son 20 aylık dönemde en sert düşüş kaydedildi. Benzer şekilde, yeni ihracat siparişlerinde de yılın üçüncü çeyreği daha belirgin bir yavaşlama ile başladı. Talep koşullarındaki zayıflık, imalatçıların üretim düzeyini aylık bazda üst üste dördüncü kez azaltmasına yol açtı ve bu azalış, Kasım 2022’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Ayrıca, personel yetersizliklerinin de üretim hacimlerini olumsuz etkilediği bildirildi. Yeni siparişlerdeki yavaşlama ile birlikte istihdam seviyeleri de düştü. İstifalar ve emekliye ayrılmalar da bu gelişmede etkili oldu. Çalışan sayısındaki düşüş, son 21 ayın en yüksek hızında ölçüldü.
Ham madde ve petrol fiyatlarındaki artışın yanı sıra Türk lirasının dolar karşısındaki değer kaybı, girdi maliyetlerinin Temmuz’da keskin bir artış göstermesine neden oldu. Satış fiyatlarındaki artış ise nispeten daha hafif gerçekleşti. Ham madde temininde yaşanan güçlükler ve yüksek nakliye maliyetleri nedeniyle tedarikçilerin teslimat süreleri uzamaya devam etti. Satın alma faaliyetleri ise belirgin bir şekilde azaldı ve bu azalma, Kasım 2022’den bu yana en belirgin düzeyde kaydedildi. Ayrıca, girdi ve nihai ürün stok seviyelerinde de düşüş gözlemlendi.
10 SEKTÖRÜN TAMAMINDA YENİ SİPARİŞLER AZALDI
Türkiye Sektörel PMI raporu, üçüncü çeyreğe girilirken imalat sanayi sektörünün genelinde yaygın bir talep zayıflığı ile karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Yeni siparişler, son 9 ayda ilk kez olmak üzere, takip edilen 10 sektörün tamamında yavaşlama gösterdi. Üretimde ise giyim ve deri ürünleri haricindeki tüm sektörlerde daralma yaşandı. Bu gelişmelerin sonucunda istihdam ve satın alma faaliyetleri de yaygın şekilde düşüş kaydetti. Yeni siparişlerde genel bir yavaşlama kaydedilirken, en sert gerileme elektrikli ve elektronik ürünlerde gerçekleşti. Bu sektör, yeni siparişleri açısından yaklaşık iki yıllık bir dönemin en sert düşüşünü kaydetti. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise gıda ürünlerinde görüldü.
Türk imalatçıları, yurtdışından yeni sipariş almaya yönelik çabalarında nispeten daha iyi bir performans sergiledi. Makine ve metal ürünleri öncülüğünde, üç sektörün yeni ihracat siparişleri büyüme kaydederken, en sert düşüş ise giyim, deri ürünleri ve gıda ürünlerinde kaydedildi. Toplam yeni siparişlerin yavaşlamasıyla firmalar Temmuz ayında genel olarak üretimlerini azaltma yoluna gitti. Sadece giyim ve deri ürünlerinde üretim artışı görülürken, en belirgin daralma elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe ölçüldü. Benzer şekilde, Temmuz’da 10 sektör içerisinde sadece gıda ürünleri istihdamını artırdı; çalışan sayısındaki en hızlı azalış ise giyim ve deri ürünleri sektöründe gerçekleşti.
GİRDİ ALIMLARINDA DÜŞÜŞ
İmalatçılar, talep koşullarındaki zayıflığa bağlı olarak girdi alımlarını da azalttı. Satın alma faaliyetleri tüm sektörlerde düşüş gösterirken, en keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde görüldü. Sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri Temmuz’da daha hızlı artarak Haziran ayındaki durumu tersine çevirdi. En yüksek girdi fiyatları enflasyonu, kara ve deniz taşıtları firmalarında gözlenirken, en düşük oranlı artış ise ana metallerde kaydedildi. Haziran ayında üç sektörün satış fiyatlarını düşürmesinin ardından Temmuz’da tüm sektörlerde artış kaydedildi. Girdi maliyetlerindeki duruma paralel olarak, nihai ürün fiyatlarında da en yüksek enflasyon kara ve deniz taşıtları sektöründe gerçekleşti. Satış fiyatlarındaki en sınırlı artışlar ise gıda ürünleri ve tekstil ürünlerinde ölçüldü.
‘SEKTÖR ÜZERİNDEKİ BASKILAR ARTTI’
Açıklamada endekse ilişkin değerlendirmelerde bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şu ifadeleri kullandı: “Talep koşullarının zorlayıcı olmaya devam ettiği Temmuz ayı verileri, Türk imalatçıları açısından bir rahatlama belirtisi sunmadı. Aksine, yılın ikinci yarısına girilirken talep, üretim ve istihdamın Haziran ayına göre daha yüksek oranda azalması, sektör üzerindeki baskıların yoğunlaştığına işaret ediyor. Bu bağlamda firmalar, koşullarda iyileşmenin yakın zamanda başlaması beklentisi içerisinde olacak.”
