Giriş ve Film Hakkında Genel Bilgi
Senaryosu ve yönetmenliği Nuri Bilge Ceylan’a ait, Akın Aksu’nun da katkılarıyla şekillenen ve Zayno Film’in yapımcılığını üstlendiği “Ahlat Ağacı” adlı film, 2018 yılında vizyona girmiştir. Ceylan’ın özgün sinematografik anlatımı ve derinlikli anlatımıyla öne çıkan bu eser, sadece görsel ve sanatsal yönleriyle değil, aynı zamanda hukuki çerçevede de önemli bir tartışmanın odağı olmuştur.
İntihal ve Hukuki Mücadele
Filmin en etkileyici ve dikkat çekici sahnesinde, “Taşra ve Edebiyat Sempozyumu’na katılmak istemeyen bir yazarın mektubu” bölümü yer almaktadır. Bu bölüm, Polat Onat’a ait olan ve daha önce Varlık dergisinin 1271. sayısında yayımlanmış, ayrıca “Edebiyatın Taşradan Manifestosu” adlı kitapta da kendine yer bulmuş “Su Katılmamış Taşralı” adlı metnin izinsiz kullanımıyla gündeme gelmiştir. Bu durum, yazar Polat Onat’ın haklı itirazlarına neden olmuş ve Ceylan ile Zeyno Film’e karşı hukuki süreç başlatılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi ve Kararları
2018 yılında İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde görülen dava, yaklaşık beş yıl süren hukuki mücadelenin ardından 2023 yılında sonuçlanmıştır. Mahkeme, filmde kullanılan söz konusu metnin, eser sahibinin izni olmadan kullanıldığını tespit etmiş ve “esere tecavüz” kapsamında maddi tazminata hükmetmiştir. Bu karar, eser sahibinin haklarının ihlal edildiğine dair önemli bir emsal teşkil etmiştir.
İstinaf ve Yargı Kararının Tescili
Ancak, Ceylan ve yapım şirketi Zeyno Film, bu karara itiraz ederek istinaf yoluna başvurmuşlardır. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, yapılan inceleme sonucunda ilk derece mahkemesinin kararını onaylamış ve tarafların istinaf başvurularını esastan reddetmiştir. Mahkeme, yazar Polat Onat’ın maddi ve manevi tazminat talebinin yerinde olduğunu ve öngörülen tazminat miktarının adil ve hukuka uygun olduğunu vurgulamıştır. Bu karar, telif hakkı ihlallerine karşı alınmış önemli bir hukuki başarıdır.
Hakların Korunmasında Hukuki Sevincimiz
Bu gelişmeyle ilgili olarak, Polat Onat’ın avukatı Yasemin Arpa, gazetemize yaptığı açıklamada, “Müvekkilim Polat Onat’la birlikte yürüttüğümüz hukuk mücadelesinde bir kez daha haklı çıkmış olmaktan büyük bir memnuniyet ve gurur duyuyoruz” ifadelerini kullanmıştır. Ayrıca, Arpa, sözlerine şöyle devam etmiştir: “Ceylan ve Zeyno Film, ilk derece mahkemesinin kararına karşı hukuki yolları kullanmışlardı. Ancak, istinaf mahkemesi, ilk kararın hukuka uygun olduğunu belirterek, bu başvuruyu esastan reddetmiş ve adalet yerini bulmuştur.”
