Giriş
Senaryosu Nuri Bilge Ceylan ve Akın Aksu’ya ait olan, Ceylan’ın yönetmenliğinde hayata geçirilen ve Zayno Film’in yapımcılığını üstlendiği “Ahlat Ağacı”, 2018 yılında gösterime girmiştir. Filmin en dikkat çekici sahnelerinden biri, taşra ve edebiyat sempozyumuna katılmak istemeyen bir yazarın mektubu bölümüdür. Bu sahne, Polat Onat’ın daha önce Varlık dergisinin 1271. sayısında ve “Edebiyatın Taşradan Manifestosu” adlı eserinde yayımlanan “Su Katılmamış Taşralı” metniyle büyük ölçüde örtüşmektedir.
İlk Hukuki Adımlar ve Dava Süreci
Bu durumun ortaya çıkması üzerine, Polat Onat, filmin yönetmeni ve senaristi Nuri Bilge Ceylan ile yapım şirketi Zeyno Film’e karşı, izinsiz kullanım nedeniyle 40 bin TL tutarında bir tazminat davası açtı. 2018 yılında açılan ve İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde görülen bu dava, 2023 yılında karara bağlandı.
Mahkeme, filmde kullanılan metnin yazar Polat Onat’a ait olduğunu ve bu kullanımın izinsiz gerçekleştiğini tespit etti. Ayrıca, mahkeme, eser sahibine “maddimanevi tazminat” ödenmesine hükmetti. Bu karar üzerine, yönetmen Ceylan ve Zeyno Film, mahkeme kararına itiraz etti ve davayı temyize taşıdı.
Yargı Kararları ve Sonuçlar
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, yapılan istinaf başvuruları üzerine önemli bir karar verdi. Mahkeme, ilk derece mahkemesinin kararını hukuka uygun buldu ve tarafların maddi ve manevi tazminat talep haklarının yerinde olduğunu belirtti. Ayrıca, hükmedilen tazminat miktarının hak ve adalet ilkelerine uygun olduğu vurgulandı. Sonuç olarak, mahkeme heyeti, Ceylan ve Zeyno Film’in istinaf başvurularını, esastan reddetti ve kararını oybirliğiyle onayladı.
Haklılık ve Hukuki Sevinç
Gazetemize açıklamalarda bulunan Polat Onat’ın avukatı Yasemin Arpa, müvekkilinin hukuki mücadelesinde haklılığını bir kez daha kanıtlamış olmaktan büyük memnuniyet duyduğunu ifade etti. Arpa, şunları dile getirdi: “Müvekkilimiz Polat Onat’la birlikte yürüttüğümüz hukuk mücadelesinde, mahkeme kararlarıyla haklılığımız bir kez daha teyit edilmiştir. Ceylan ve Zeyno Film, ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf yoluna gitmişlerdi. Ancak, bölge mahkemesi bu başvuruyu hukuka uygun bularak, esastan reddetti ve adalet yerini buldu.”
Sonuç ve Değerlendirme
Bu süreç, edebiyat eserleri ve sinema ilişkilerinde hukuki sınırların ve hakların net şekilde belirlenmesi açısından önemli bir örnektir. Ayrıca, sanat ve hukuk arasındaki hassas dengeyi gözler önüne seren bu davanın sonucu, telif ve fikri mülkiyet haklarının korunmasında emsal teşkil etmektedir.
