Yapay Zeka ve ChatGPT: Teknolojinin Yeni Dönem Noktası
2022 yılının sonunda, teknoloji dünyasını adeta sarsan ve hızla küresel gündemi meşgul eden ChatGPT, yapay zeka (AI) alanında yeni bir çağın başlangıcını işaret etti. Bu gelişme, sadece bir yazılım güncellemesi veya ufak bir yenilik değil, tam anlamıyla devrim niteliğinde bir adım oldu. Kısa sürede, yapay zekanın günlük yaşamımıza, iş dünyasına ve sosyal yapıya entegrasyonu hız kazandı ve bu alandaki yatırım ve ilgi, hiç olmadığı kadar arttı.
İki buçuk yıl gibi kısa bir süre içinde, yapay zeka teknolojileri şaşırtıcı bir hızla gelişti. Ancak bu hızlı ilerleme beraberinde yeni soruları ve endişeleri de getirdi. Özellikle, “İşimizi kaybedecek miyiz?” endişesi, bu teknolojilerin yaygınlaşmasıyla birlikte toplumların gündeminde en çok yer alan konu haline geldi. OpenAI’nin geliştirdiği yeni ve daha üstün modellerin yanı sıra Google’ın Gemini, Anthropic’in Claude ve DeepMind’in DeepSeek gibi rakipleri de, AI ekosistemini zenginleştirmeye devam ediyor ve bu yarış, teknolojik sınırların sürekli genişlemesine neden oluyor.
En dikkat çekici gelişmelerden biri ise, “aracı davranış” (agentic behavior) kavramı. Bu yeni nesil yapay zeka sistemleri, artık insan müdahalesine gerek kalmadan karmaşık ve çeşitli görevleri üstlenebiliyor. İnternet üzerinde bilgi toplamaktan, otomatik kod yazmaya, hatta belirli iş akışlarını yönetmeye kadar uzanan geniş bir yelpazede, yapay zekanın yetenekleri sınır tanımıyor. Ancak, bu gelişmelerin beraberinde getirdiği en önemli soru, iş gücündeki etkisi ve insanların mesleklerini nasıl değiştireceği.
İş Kaybı Endişeleri ve Bilimsel Çalışmaların Işığında Gerçekler
Yapay zekanın bu kadar hızlı ve otonom hale gelmesi, birçok kişinin işlerini kaybetme korkusunu da tetikledi. Peki, gerçekten işlerimiz elimizden mi kayıyor? Bu konuda yeni ve şaşırtıcı bir araştırma, geleneksel endişeleri sorguluyor. Chicago Üniversitesi ve Kopenhag Üniversitesi ekonomistleri Anders Humlum ve Emilie Vestergaard tarafından yapılan kapsamlı çalışma, yapay zekanın kısa vadede büyük bir ekonomik yıkım veya iş kaybı yaratmadığını ortaya koyuyor.
Yapılan araştırma, özellikle ChatGPT gibi üretken yapay zeka araçlarının, genel anlamda işgücü piyasası ve toplam verimlilik üzerinde beklenen büyük etkiyi yaratmadığını gösteriyor. Üstelik, çalışanların çalışma saatlerinde anlamlı bir artış da gözlenmiyor. Bu şaşırtıcı sonuç, yapay zekanın yalnızca işleri kolaylaştırmakla kalmayıp, aynı zamanda yeni sorumluluklar ve ek iş yükleri de getirdiğine işaret ediyor.
Örneğin, eğitim sektöründe öğretmenler, öğrencilerin AI destekli araçları kullanıp kullanmadığını denetlemek veya AI tarafından hazırlanan ödevleri gözden geçirmek zorunda kalıyor. Benzer şekilde, AI kullanımında doğruluk ve tutarlılık kontrolü yapmak, yeni bir zaman ve emek gerektiriyor. Böylece, AI’nın kolaylaştırıcı etkisi, beraberinde yeni görevleri ve sorumlulukları getirerek dengeleniyor.
Danimarka Örneği: İşlerde Değişim Yok Mu?
İşte bu noktada, Danimarka’da yapılan büyük çaplı bir araştırma devreye giriyor. Yaklaşık 7.000 iş yeri ve 25.000 çalışanın katıldığı inceleme, 11 farklı meslek grubunda yapay zekanın etkisini detaylıca analiz etti. Bu meslekler arasında muhasebeciler, müşteri temsilcileri, öğretmenler, yazılımcılar, gazeteciler ve işçi sendikası temsilcileri bulunuyor.
Sonuçlar ise oldukça dikkat çekici: Yapay zekanın bu mesleklerde iş hacmini veya çalışma saatlerini anlamlı ölçüde azaltmadığı, çalışanların büyük çoğunluğunun mesleklerini koruduğu ortaya çıktı. Ancak, bu sonuçlar her ülke ve her sektör için aynen geçerli değil; çünkü Danimarka’nın ekonomik yapısı ve işgücü piyasası, farklı ülkelerden farklılıklar gösteriyor. Ayrıca, araştırmacılar Anders Humlum da, yapay zekanın şu aşamada tüm görevleri otomatik hale getiremediğine dikkat çekiyor ve ekliyor: “Hala AI teknolojilerinin orta aşamalarında bulunuyoruz ve insanlar, bu yeni aracın potansiyelini anlamaya çalışıyor.”
Yine de, çalışmalar, yapay zekanın ekonomik değeri ve üretkenlik artışlarının, çalışanların maaşlarına veya gelirlerine henüz yansıdığı anlamına gelmiyor. Bu da, AI’nın şu anki seviyede, ekonomik verimlilik ve istihdam açısından tam anlamıyla fayda sağlamaktan çok, yeni iş alanları ve görevler yarattığını gösteriyor. Sonuç olarak, yapay zekanın yaygın korkuların aksine, büyük bir iş kaybı dalgası yaratmak yerine, daha dengeli ve karmaşık bir dönüşüm sürecini başlattığını söylemek mümkün.
