Yeşilçam'ın Efsanevi Yüzü: Sadri Alışık'ın Anısına 30 Yıl Dolu Dolu Bir Yolculuk

Sadri Alışık: Türk Sinemasının Efsanevi İmzası

Usta oyuncu Sadri Alışık, Saffet Hanım ile kaptan Rafet Bey’in ilk çocuğu olarak 5 Mart 1925’te İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Asıl adı Mehmet Sadrettin Alışık olan bu sanatçı, ailesinin “Sadri” diye hitap ettiği isimle sanat dünyasına adım atmıştır. Çocukluk yıllarından itibaren sahne ile tanışan Alışık, henüz çocukken, “İstiklal” adlı piyeste başrol oynamıştır.

İlkokul eğitiminin ardından Ziya Ünsel İlköğretim Okulu’nda öğrenim gören Alışık, İstanbul Erkek Lisesi’nde eğitimine devam etmiştir. Lise yıllarında Cağaloğlu Halk Evi’nde tiyatro eğitimine başlayan sanatçı, oyunculuk çalışmalarını Muhsin Ertuğrul’un yönettiği Küçük Sahne’de sürdü. Alışık, 17 yaşında rol aldığı “Zehirli Kucak” oyunundaki “rahip” karakteriyle dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır.

Dergilerde grafik tasarımcılığı yaptı. Usta sanatçı, bir süre Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde öğrenim gördükten sonra çeşitli dergilerde grafik tasarımcılığı yapmıştır. Yağlı boya ve kara kalem çalışmalarıyla da sanat hayatına katkıda bulunmuştur. 1940 yılında Eminönü Halkevi’nde amatör tiyatro çalışmalarına katılan Alışık, 1943 yılında Raşit Rıza Topluluğu ile profesyonel sahne hayatına adım atmış, ardından birçok önemli tiyatroda performans sergilemiştir. Kısa bir süre için gazinolarda da sahne almıştır.

Halkevindeki bir oyunda Alışık’ı izleyen ve beğenen yönetmen Faruk Kenç, 1944’te “Günahsızlar” filminde başrol teklif ettiğinde, Alışık’ın sinema kariyeri başlamış oldu. Bu filmde, kimsesiz bir kıza yardım eden balıkçı karakterini canlandırmıştır. 1946-1949 yılları arasında vatani görevini tamamlayan sanatçı, 1951 yılında ilk evliliğini tiyatro sanatçısı Neriman Esen ile yapmış ancak 1957’de boşanmıştır. 1951’de bir film setinde tanıştığı Ayhan Işık ile dostlukları, Işık’ın vefatına kadar sürmüştür.

Sadri Alışık, 1959 yapımı “Yalnızlar Rıhtımı” filmindeki “Rıdvan Kaptan” rolüyle büyük bir dikkat çekmiştir. Bu filmde başrolü paylaştığı Çolpan İlhan ile tanışmış ve 20 Ağustos 1959’da evlenmiştir. Çiftin oğlu Kerem Alışık, 1960 yılında dünyaya gelmiştir. Dram rolleriyle kariyerine başlayan Alışık, komedi karakterleriyle zirveye ulaşmıştır.

Turist Ömer ile unutulmazlar arasına girdi. 200’ü aşkın yapımda rol alan Alışık’ın, Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile 1961-1962 yıllarında rol aldığı “Küçük Hanımefendi” serisi, Türk sinemasının ilk güldürü karakteri olarak kabul edilen “Turist Ömer” filmleri ve “Ayşecik” serisi, izleyicilerin gönlünde taht kurmuştur. Alışık, “Turist Ömer”, “Ofsayt Osman” ve “Ali Baba” gibi karakterlerle sinema tarihine adını altın harflerle yazdırmıştır.

Alışık, 1964-1973 yılları arasında çekilen komedi serisinin ana karakteri olan Turist Ömer’in doğuşunu şu şekilde anlatmıştır: “Karıma doğum günü hediyesi alacaktım. Ekonomik durumum biraz kısıtlıydı. Yazıhanelerden hakkım olan parayı almaya gidiyordum ama endişeliydim. Bir dolmuşa bindim. Tanınmaktan da rahatsız oluyordum. Şoförün arkasında oturdum. Bir dolmuşta tanıştığım bir genç, bana ilham verdi ve Turist Ömer öyle doğdu.”

Alışık, rol aldığı yapımlarda genellikle güzelliğe tutkun, umutlu, yaşam sevinciyle dolu ve dürüstlüğü özleyen karakterler sergilemiştir. 1964 yılında “Avare-Dalgamıza Bakalım” ile “Tophane Rıhtımında-Turist Ömer” ve 1970 yılında “Turist Ömer Arabistan’da” adlı 45’lik plaklar da doldurmuştur.

Çok sayıda ödüle değer görüldü. “Şaka ile Karışık”, “Fıstık Gibi Maşallah”, “Helal Olsun Ali Abi” ve “Ah Güzel İstanbul” gibi önemli filmlerde de yer alan Alışık, birçok unutulmaz repliğe imza atmıştır. 44 yıllık sanat hayatında, “Afacan Küçük Serseri” filmindeki “Hüsnü” karakteriyle 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü”nü kazanmış, 1994 yılında son filmi “Yengeç Sepeti” ile Mehmet Aslantuğ ile birlikte “En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”ne layık görülmüştür. Aile yaşantısından ve karakterinden taviz vermeyen Alışık, yakın dostu Ayhan Işık’ı kaybettikten sonra derin bir üzüntü yaşamıştır.

1983 yılında “Seyahatname” adlı dizide rol alan sanatçı, 1986’da “Kartallar Yüksekten Uçar”, 1987’de ise “Çalıkuşu” ve “Saat Sabahın Dokuzu” dizilerinde oynamıştır. Alışık, Yeşilçam’da belirli bir karakter ya da film türüyle sınırlı kalmayan, farklı rolleri başarıyla canlandıran bir sanatçı olmuştur.

İstanbul’a sevdasını kaleme aldı. Kendine özgü üslubu ve selamıyla Türk izleyicisinin gözünde hala özel bir yere sahip olan Alışık, “Bir Ömürlük İstanbul” adlı şiir kitabıyla İstanbul’a olan sevgisini ifade etmiştir. Karaciğer yetmezliği nedeniyle dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın desteğiyle 1990’da ABD’ye gitmiş, burada organ nakli olmuştur. Ancak, 18 Mart 1995’te İstanbul’da hayata veda etmiştir. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilen Alışık’ın anısına, eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezi, her yıl “Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri” vermektedir.

Usta oyuncunun rol aldığı bazı filmler şöyledir: