Bütçe Dengesizliği ve Trafik Cezaları Üzerine Gözlemler
Belce ÖRÜ Bütçe dengesi 2025 yılına beklenenden daha olumsuz bir başlangıç yaptı. Ocak ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 56 milyar lira, bütçe gelirleri ise 917 milyar lira olarak kaydedildi. Şubat ayında Hazine’nin nakit geliri 693 milyar 186 milyon TL iken, nakit harcama ve giderleri 1 trilyon 97 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Açıklanan tasarruf tedbirlerine rağmen, taşıt giderlerinde yüzde 136 oranında bir artış gözlemlendi. Bu durum, bütçede giderleri azaltıcı önlemler yerine gelirleri artırıcı yöntemlere başvurulduğunu gösteriyor.
Yeni yılda trafik cezalarına yapılan yüzde 43.93 oranındaki zam, dikkat çekici bir gelişmeydi. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, motosiklet sürücülerinin kural ihlalleri durumunda uygulanacak yeni cezalara ilişkin detayları da yakın zamanda paylaştı. Dur ihtarına uymama cezası, 2.167 liradan 47 bin liraya yükseltildi. Son yıllarda hem ceza miktarı hem de ceza artış sayısı oldukça yüksek bir rakama ulaşmış durumda. 2023 yılında trafik ceza sayısı 18.5 milyona ulaşırken, 2024 yılı itibarıyla bu rakamın 30 milyonu aşması bekleniyor. Bu yıl bu rakamın daha da artması öngörülüyor.
Gelir Kalemi ve Maliye Politikası
GELİR KALEMİ OLDU Maliye politikasındaki sıkı duruşun harcamaları kısmak yerine gelirlerden taviz vermemek üzerine kurulu olduğunu ifade eden Prof. Dr. Öner Günçavdı, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bütçenin acil bir ihtiyacı var. Vergileri zaten gelir dağılımını bozacak şekilde artırdılar. Ekstra bir gelir kaynağı olarak cezaları artırmayı tercih ediyorlar. Ancak vergi gibi ceza da kamuya gelir sağlamanın ötesinde toplumsal düzeni sağlama açısından bir regülasyon işlevi görmelidir. Fakat sanki kurallara uyulmadıkça gelirler artacakmış gibi bir düşünce hâkim.”
Maliye politikasında da sadeleşme gerekli Rekabet Kurumu’nun perakende sektörüne yönelik başlattığı soruşturmada, şirketlere milyar liralık cezalar kesildi. “Kısa vadede belki bütçeye katkı sağlansa da uzun vadede özellikle perakende sektöründeki ceza örneklerine bakıldığında bunun yine vatandaşa yansıyacağını söylemek mümkün.” diyen Öner Günçavdı, “Para politikasında nasıl sadeleşme adımları atıldıysa, maliye politikasında da benzer adımlara ihtiyaç var. Her gün çıkan yeni bir düzenlemeyle fiyat algısı gibi kural algısı da bozuluyor.” şeklinde konuştu.
