EYT Yasası ve Prim Gün Sayısı
EYT yasası, 3 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe girerek sigortalılara önemli haklar tanıdı. Ancak SGK uzmanı Özgür Erdursun, prim gün sayısını tamamlamayan sigortalılar için bu düzenlemenin herhangi bir avantaj sağlamadığını vurguladı. 8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olanlar, eğer prim gün sayısını doldurmuşlarsa yaş şartı olmaksızın emekli olabiliyor. Fakat, eksik prim gününe sahip olanlar, EYT düzenlemesi ile yaş şartından muaf tutulamıyor. Bu nedenle, sigortalıların EYT kapsamında olup olmadıklarını öğrenirken dikkatli olmaları gerektiğini belirtti.
Erdursun, bu konuya dair detayları Dünya Gazetesi’nde yazdığı köşe yazısında ele alarak şunları paylaştı:
- 8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olanlar EYT’lidir.
- SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve Banka Sandıkları gibi kurumlarda ilk işe başlama tarihlerine göre prim gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlayanlar, yaş şartı olmadan emekli olabilmektedir.
- EYT yasası 3 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe girdi. Prim gün sayısını tamamlayanlar yaş şartı olmaksızın emekli olabiliyor. Ancak, prim gün sayısı eksik olanlar, EYT yasası çıkmış olsa dahi kısmi emeklilikten yararlanmak için yaş şartını tamamlamak zorundadır.
PRİMİ EKSİK OLANLAR YAŞI BEKLEMEK ZORUNDA
3600 veya 5400 günle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’ndan emekli olacak olanlar, EYT yasası ile ek bir hak elde edememektedir. EYT yasası öncesinde emekli olabilecekleri şartlarda bir iyileştirme olmadığı için, EYT yasası bu durumda olanlar için herhangi bir avantaj getirmemektedir. EYT öncesinde kendilerinden istenen yaş neyse, aynı yaş şartını tamamlamadan emekli olmaları mümkün değildir. Bu durumda, EYT’li olduğu halde prim gün sayısı eksik olanlar EYT’li olarak kabul edilse de yaş beklemek zorundadırlar.
İlk işe başlama tarihlerine göre kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlayanlar EYT’li olurlar. Ancak, ilk işe başlama tarihine göre EYT kapsamında olsalar dahi, kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlamayanlar yaş şartında değişiklik olmadan kısmi emeklilik için yaş beklemek zorundadırlar. İşte, EYT kapsamında emeklilik şartları:
- SSK’dan 3600 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında,
- Bağ-Kur’dan 5400 günle kadınlar 56, erkekler 58 yaşında,
- Emekli Sandığı’ndan 5400 günle kadınlar ve erkekler 61 yaşında emekli olabilirler.
Örnek: 28-03-1972 doğumlu, 53 yaşında bir kadın sigortalı, 01-06-1992 tarihinde sigortalı olmuş ve toplamda 3623 gün prim ödemiştir. Normalde, 28-03-2021 tarihinde EYT yasası çıkmadan önce dahi emekli olabiliyordu. EYT ile yaş şartı kaldırılmış olsa da, prim gün sayısı eksik olduğu için 5600 gününü tamamladığında emekli olabilecektir. Dolayısıyla, EYT yasası kendisine bir avantaj sağlamamıştır.
Bu kişinin ayrıca 3600 günle 58 yaşında emekli olma hakkı da mevcuttur. EYT yasası öncesinde 58 yaş ve 3600 gün kuralı, EYT ile değişmemiştir. EYT yasası çıkmadan önce dahi, yaş şartını tamamlayan ancak prim gün sayısı eksik olan kişiler, 8-9-1999 tarihine kadar 3600 günle kadınlar için 50, erkekler için 55 yaş şartı aranırken, 8-9-1999’da çıkarılan yasa ile kadınların yaşı 50’den 58’e, erkeklerin yaşı ise 55’ten 60’a yükseltilmiştir.
3-3-2023 tarihinde yürürlüğe giren EYT yasası ile 58 yaş şartının 50 yaşına indirileceği düşünülmüştü. Ancak, EYT yasası çıktığında SSK’da 5000 gün şartı değil, 8-9-1999 tarihine getirilen prim kademesi değiştirilmemiştir. Ayrıca, 3600 günle kadınların 50, erkeklerin 55 yaş şartı geri verilmemiştir. Bu nedenle, kadınlar 58, erkekler 60 yaş ile 3600 gün şartı devam etmekte, dolayısıyla bu kişi 3600 günle 58 yaşını beklemek zorundadır.
28-03-1972 doğumlu ve 01-06-1992’de sigortalı olan bu kişi için EYT yasasının çıkmasının bir anlamı olmamıştır. EYT öncesinde 3600 günle 28-03-2030 tarihinde emekli olacak kişi, EYT yasası sonrası da emekli olabilmek için 28-03-2030 tarihini beklemek zorundadır. Bu sigortalının 5600 gününü tamamlaması için 1977 günü eksik, yani 5 yıl 5 ay 27 gününü tamamlaması gerekmektedir. Eğer bu kişi, 24-02-2024 tarihinde sigortalı çalışmaya başlarsa, 5 yıl 5 ay 27 gününü 21-08-2030’da tamamlayacak ve emekli olacaktır. Ancak, hiç prim ödemese dahi bu kişi, 28-03-2030 tarihinde emekli olabilecektir.
Özetlemek gerekirse, ilk işe başlama tarihi 8-9-1999 tarihine kadar olanlar EYT’li gibi görünseler de, prim günü eksik olması durumunda EYT’li olmanın kendilerine bir avantajı olmayabilir.
