Sağlıklı ve Uzun Bir Yaşamın Sırları
Sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmenin birçok faktörü bulunmaktadır. Genetik mirasımızın yanı sıra, yaşam tarzımız ve özellikle beslenme alışkanlıklarımız bu konuda önemli bir rol oynamaktadır. Daha az yemek yemenin veya öğün araları açmanın, hayvanların yaşam sürelerini uzatabileceği, daha önceki araştırmalarla da kanıtlanmıştır. Ancak bu tür kısıtlayıcı beslenme yöntemlerinin arkasındaki mekanizmalar ve sonuçların insanlarda nasıl bir etki yarattığı, hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır.
Bu belirsizlikleri gidermek amacıyla, ABD’deki Jackson Laboratuvarı’ndan bir grup araştırmacı, 960 fare üzerinde kapsamlı bir deney gerçekleştirmiştir. Deneyde kullanılan fareler, insan popülasyonunun genetik çeşitliliğini daha iyi yansıtacak şekilde seçilmiştir. Fareler, beş farklı gruba ayrılarak farklı beslenme düzenlerine tabi tutulmuş ve yaşamları boyunca sağlık durumları titizlikle izlenmiştir.
- İlk grup: Bu fareler istedikleri zaman ve miktarda yemek yiyebilmişlerdir.
- İkinci ve üçüncü gruplar: Günlük normal kalori alımlarının sadece yüzde 60’ı veya yüzde 80’i ile beslenmişlerdir.
- Dördüncü grup: Haftada bir gün aralıklı oruç uygulamışlardır.
- Beşinci grup: Haftada iki gün arka arkaya oruç tutmuş ve diğer günlerde serbestçe beslenmişlerdir.
Nature dergisinde yayımlanan bu çalışmanın sonuçlarına göre, ilk gruptaki farelerin ortalama yaşam süresi 25 ay olarak belirlenmiştir. Aralıklı oruç uygulanan gruplardaki farelerin ortalama ömrü 28 ay, kalori alımı yüzde 80 kısıtlananların 30 ay, en uzun yaşayanlar ise ortalama 34 ay ile kalori alımı yüzde 60 kısıtlanan gruptaki fareler olmuştur.
Araştırmacılar, düşük kalorili diyetlerin farelerin yaşam sürelerini, vücuttaki yağ oranı ve glikoz seviyelerinden bağımsız olarak uzattığını vurgulamaktadır. Genellikle sağlık ve yaşlanma göstergeleri olarak kabul edilen bu ölçütler, yeni çalışma ile sorgulanmaktadır. Çalışmanın en dikkat çekici bulgularından biri, kilo kaybı ile ilgilidir. En uzun yaşayan farelerin genellikle en az kilo kaybedenler olduğu görülmüştür. Buna karşın, en fazla kilo kaybeden hayvanların yaşam sürelerinin daha kısa olduğu, enerji seviyelerinin düşük olduğu ve bağışıklık ile üreme sistemlerinin zayıfladığı tespit edilmiştir.
Çalışmayı yöneten Prof. Gary Churchill, “Çalışmamız, aslında dayanıklılığın önemine işaret ediyor” diyerek devam etmiştir: “En dayanıklı hayvanlar, stres ve kalori kısıtlaması karşısında bile kilolarını korumuş ve en uzun yaşayanlar da bu gruptaki fareler olmuştur.”
Bu bulgular önemli olmakla birlikte, sonuçların insanlar için ne denli geçerli olacağı henüz netlik kazanmamıştır. Ayrıca, kalori kısıtlaması ömrü uzatsa da, bu gruptaki hayvanların yaşam süreleri birkaç aydan 4,5 yıla kadar değişiklik göstermektedir. Araştırmacılar, bu durumun genetik faktörlerden kaynaklandığını belirtmektedir. Bu da, genetiğin beslenme alışkanlıklarından daha önemli bir rol oynadığına işaret etmektedir.
Prof. Churchill, “Uzun yaşamak istiyorsanız, beslenme düzeni gibi yaşamınız boyunca kontrol edebileceğiniz unsurlar mevcut; ancak asıl önemli olan, sağlıklı genetik mirasa sahip olmaktır” şeklinde bir yorumda bulunmuştur.
