Kanserle Mücadele: Erken Teşhis ve Korunma Yöntemleri
Kanser, kalp ve damar hastalıklarından sonra en fazla hayati risk taşıyan sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Ancak günümüzde düzenli taramalar, erken teşhis ve etkili tedavi yöntemleri ile bu hastalıkla başa çıkmak mümkündür. Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Çetin Ordu, artan kanser vakalarına karşı hastalıktan korunma yollarını ve erken teşhisin önemini şu şekilde açıklamaktadır:
Erken Teşhis Yayılımı Önler
Erken teşhis, kanserli hücrelerin veya tümörlerin vücuda yayılmadan önce tamamen çıkarılmasını sağlar. Özellikle tümörlerin küçükken cerrahi müdahale ile alınması kritik bir önem taşır. Bu işlem, cerrahi, radyoterapi, kemoterapi veya ilaç tedavisi ile gerçekleştirilebilir. Erken teşhis, kanserin tamamen ortadan kaldırılmasına yardımcı olmakta ve yeniden nüksetmesinin engellenmesine katkıda bulunarak iyileşme sürecinde belirleyici bir rol oynamaktadır.
Bu Şikayetleri Sakın Görmezden Gelmeyin
Kanser, çoğu zaman nedensiz kilo kaybı, aşırı terleme, ateş, iştahsızlık ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Tümörlerin salgıladığı hormonlar, kalsiyum seviyelerinin yükselmesine ve vücut sıvı dengesinin bozulmasına yol açabilir. Erken evrede belirti vermeyen tümörler, büyüdükçe çevresindeki dokulara baskı yaparak ağrı ve işlev kayıplarına neden olabilir. Özellikle sinirlere yakın yerleşen tümörler şiddetli ağrıya, iç organlardaki kanserler ise yutma güçlüğü, sindirim problemleri, bağırsak tıkanması ve nefes darlığı gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Kadınlar ve Erkekler İçin Tarama Önerileri
Kadınlar ve erkekler için bazıları ortak olmak üzere farklı tarama yöntemleri bulunmaktadır. Kadınlarda meme kanseri, rahim ağzı kanseri ve kolon kanseri taramaları yapılırken, sigara içen kadın ve erkeklerde akciğer kanseri için taramalar önerilmektedir. Meme kanseri taraması, standart olarak 40 yaşından itibaren yıllık mamografi ile gerçekleştirilmelidir. Kolon kanseri için risk faktörü bulunmayan bireylerde 45 yaşından itibaren kolonoskopi önerilmektedir. Kadınlarda rahim ağzı kanseri taraması, HPV virüsünün DNA’sının incelenmesi ile yapılır ve 70 yaşına kadar düzenli kontroller önerilmektedir. Erkeklerde prostat kanseri taraması 45 yaşında başlamakta ve düzenli muayeneler önerilmektedir. Yoğun sigara içen bireylerde ise yıllık düşük dozlu toraks BT taraması ile akciğer kanserinin erken teşhisi sağlanabilir. Erken tanı ve tedavi ile hastaların sağ kalım oranları önemli ölçüde artmaktadır.
Yaşam Tarzınızı Değiştirin
Tedavi yöntemlerinde kaydedilen gelişmelere rağmen, en önemli unsur kanserden korunmaktır. Kanserden korunma ile hastaların neredeyse yarısının kanser olmasının önüne geçilebilir. Kanserden korunmada değiştirilebilir faktörler öne çıkmaktadır. İşte bireysel olarak alabileceğiniz önlemler:
- Fazla kilolarınızdan kurtulun: Aşırı kilo, meme, rahim, böbrek, yemek borusu, kolon ve rektum gibi kanser türlerine yakalanma riskini artırmaktadır.
- Hareketsiz kalmayın: Haftada en az 300 dakika fiziksel aktivite gerçekleştirin. Çocuklar ve ergenler için günlük bir saat orta veya şiddetli fiziksel aktivite önerilmektedir. Ekran önünde geçirilen süreyi azaltmak da önemlidir.
- Çeşitli, mevsiminde ve mümkün olduğunca doğal beslenin: Bol sebze, özellikle kırmızı ve koyu yeşil sebzeler, baklagiller ve tam tahıllar beslenmede önemli yer tutar. Mevsiminde taze ve doğal sebze ve meyveler daha besleyici ve sağlık açısından daha az zararlı olabilir.
- Bitkisel takviyelerden ve vitaminlerden uzak durun: Doğal yolla alınan besin kaynakları, takviyelere göre daha etkilidir. Araştırmalar, vitaminlerin ve bitkisel ürünlerin takviye olarak alınmasının koruyucu etkisinin sınırlı olduğunu göstermektedir.
- Aşırı tüketimden kaçının: Endüstriyel gıdalar, kızarmış yiyecekler ve bazı atıştırmalıklar potansiyel kanserojen olarak değerlendirilmektedir. Bu tür gıdaları sınırlı miktarda tüketmek önemlidir. Ayrıca sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
- Şekeri hayatınızdan çıkarın: Düşük glisemik indeksli gıdaların tüketimi önerilmektedir. Rafine şeker, insülin seviyelerini artırarak kilo alımına ve dolayısıyla kanser riskine yol açabilir.
