Vitamin Takviyeleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Uzmanlar, vitamin takviyelerinin potansiyel yararları konusunda pek çok araştırma olduğunu, ancak bunun yanı sıra hiçbir faydasının olmadığını veya hatta zararlı olabileceğini gösteren birçok çalışma bulunduğunu vurgulamaktadır. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erk, “Bu durum genellikle gelişigüzel vitamin alımına, vitaminin kalitesine ve kullanıcıların vitamin ile mineral eksiklik derecelerine bağlı olabilir” şeklinde açıklamalarda bulunmaktadır. “Bu nedenle, hangi multivitaminin, kime, ne zaman ve nasıl verilmesi gerektiği sorusu oldukça önemlidir” diye ekliyor.
Çarpıcı Araştırmalar
Vitamin takviyeleriyle ilgili yapılan araştırmalar oldukça ilginç sonuçlar ortaya koymaktadır. Örneğin, 2013 yılında gerçekleştirilen bir çalışmada multivitaminlerin kanser veya kalp hastalığı riskini azaltmadığı, zihinsel fonksiyonlar üzerinde olumlu bir etkisinin bulunmadığı belirtilmiştir. Ancak, JAMA dergisinde yayımlanan başka bir araştırmada, 14 yıl boyunca her gün multivitamin alan erkeklerin kanser riskinin daha düşük olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, 2006 yılında yapılan bir çalışmada multivitaminlerin kronik hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği ve yararlarının risklerden ağır bastığı bildirilmiştir. 2009’da yayınlanan bir başka araştırma ise, 5 yıl boyunca her gün multivitamin ve antioksidan kullanan kadınların telomerlerinin, bu takviyeleri almayanlara göre yüzde 8 daha uzun olduğunu ortaya koymuştur.
Sebze ve Meyve Tüketiminin Önemi
Dünya Sağlık Örgütü, sağlıklı bir yaşam için günde en az 5 porsiyon mevsiminde ve mümkünse organik sebze ve meyve tüketimini şart koşmaktadır. C ve E vitaminleri ile beta karotenden zengin bir beslenme düzeni, kanser gibi kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir. En sağlıklı bireylerin, kanlarında C ve E vitamini ile beta karoten düzeylerinin en yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Vitamin ve mineral eksiklikleri, bağışıklık sistemini zayıflatarak hem akut hem de kronik hastalıkların yanı sıra kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kalp hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, kanser ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar, vitamin ve mineral eksikliği yaşayan bireylerde daha sık görülmektedir.
Besinlerden Yeterince Vitamin Alamamak
Katkı maddeleri ve plastik astar içeren konserve gıdalar, sağlıklı bir diyetin parçası olarak kabul edilmemektedir. Günümüzde sağlıklı gıdaların yanı sıra, bağışıklık sistemini destekleyen vitamin, mineral ve diğer elementlerin alımının da gerekli olduğu vurgulanmaktadır. Amerikan Tıp Birliği, geçmişte vitamin ve mineral takviyeleri kullanılmaması gerektiğini savunurken, 2002 yılında yapılan bir çalışma sonrasında görüşlerini değiştirerek, daha sağlıklı olmak için yetişkinlerin besin takviyeleri almasını önermiştir.
İhtiyaçların Farklılığı
Sağlıklı beslenme için gerekli olan vitamin ve mineral miktarları kişiden kişiye değişiklik göstermekle kalmayıp, yaşam süreçleri içinde de farklılıklar sergileyebilmektedir. Özellikle kadınlarda, erkeklere oranla daha sık besin eksiklikleri görülmektedir. Kadınlar, erkeklere göre daha az kalori ve besin tükettikleri için daha sık hastalanma riski taşımaktadır. Ayrıca yaşlı bireylerde de besin eksiklikleri yaygındır. Azalan iştah ve fiziki aktivite, yaşlı bireylerde metabolizma hızını azaltmakta ve sindirim ile emilim yeteneklerini olumsuz etkilemektedir.
Kalitesiz Ürünlere Dikkat!
Besin takviyelerinin kalitesi, nasıl üretildiği, işleme aşamaları ve depolama koşulları gibi birçok faktöre bağlıdır. Nem, ısı, ışık ve oksijen gibi etkenlere maruz kalan düşük kaliteli besin takviyeleri, yararlı etkiler oluşturmak yerine alerjik ve toksik etkilere yol açabilir. Bu tür ürünler, karaciğer ve böbrek hasarına neden olabilmektedir.
Ne Zaman Takviye Alınmalı?
Besin takviyeleri, yalnızca doktor gerekli görürse alınmalıdır. Sağlıklı yiyecek seçiminin yanı sıra, kaliteli bir besin takviyesine sahip olmak da son derece önemlidir. Diyet yapan ve yeterli kalori alamayan bireylerin destek alması zorunludur. Özellikle kadınlar ve yaşlılar için besin takviyesi almak gereklidir. Hamile kalmayı düşünen veya hamile olan kadınların da demir ve folik asit gibi önemli destekleri alması önerilmektedir.
