Kaliforniya’dan Çığır Açan Gıda Katkı Maddeleri Yasağı
Kaliforniya, sağlık ve güvenlik açısından önemli bir adım atarak, bromlu bitkisel yağ, potasyum bromat, propilparaben ve Red 3 gibi dört katkı maddesini yasaklayan devrim niteliğinde bir yasayı onayladı. Bu maddeler, Avrupa’da kanser ve doğurganlık sorunlarıyla ilişkilendirildiği için uzun süredir yasaklı durumda. Yeni yasa, bu kimyasalların gıda ürünlerinde kullanılmasını engelleyerek, ilgili şirketleri ya formüllerini yeniden düzenlemeye ya da yasal yaptırımlarla yüzleşmeye zorlayacak.
Diğer Eyaletler Harekete Geçiyor
Kaliforniya’nın bu adımı, diğer eyaletleri de benzer yasal düzenlemeler yapmaya teşvik ediyor. Örneğin, New York, Illinois, New Jersey ve Pensilvanya gibi eyaletler, bu konuda kendi yasalarını geliştirmeye başladı. New York’ta önerilen yasa tasarısı, azodikarbonamid ve bütillenmiş hidroksianisol gibi maddelerin yasaklanmasını hedeflerken, Pensilvanya’daki tasarı, şekerleme ve işlenmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılan Red 40, Yellow 5, Yellow 6, Blue 1 ve Blue 2 gibi gıda boyalarını kapsamaktadır.
Pensilvanya’nın tasarısı, Avrupa’da çocuklarda hiperaktivite ile ilişkilendirilen bu boyaların tamamen yasaklanmasını öneriyor. Kaliforniya Çevre Koruma Ajansı’nın 2021 tarihli raporuna göre, bu boyalar dopamin düzeylerini etkileyerek dikkat eksikliği, hiperaktivite ve huzursuzluk gibi davranış bozukluklarına yol açabiliyor.
Uzmanlar ve Eleştiriler
Consumer Reports’un gıda güvenliği direktörü Brian Ronholm, FDA’nın güncel bilimsel verileri takip etme konusunda yetersiz kaldığını belirtiyor ve eyaletlerin bu konuda harekete geçmelerinin tüketiciler tarafından büyük destek gördüğünü ifade ediyor. Ronholm, “Bu maddeler gıdalardan çıkarılmalı. Özellikle çocukların gelişim döneminde bu kimyasallara maruz kalması, uzun vadeli sağlık risklerini artırıyor” şeklinde konuştu. Öte yandan, Ulusal Şekerlemeciler Birliği’nden Chris Gindlesperger, gıda boyaları ile hiperaktivite veya kanser arasında kesin bir bağlantı olduğuna dair yeterli bilimsel kanıt bulunmadığını savunuyor. Gindlesperger, Kaliforniya’da gerçekleştirilen çalışmanın eksik veriler içerdiğini ve bilimsel toplulukta bu konuda bir fikir birliği olmadığını dile getiriyor.
Kanser Riskleri ve Gelecek Beklentileri
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, Kırmızı 40, Sarı 5 ve Sarı 6 gibi boyaların böbrek ve kan kanserleri ile ilişkili olabileceğini ortaya koyuyor. Ayrıca, bu boyaların kanserojen olduğu bilinen benzen ile kirlenmiş olabileceği de ifade ediliyor. Bu veriler, yasaklama çabalarını destekleyen bilimsel temeller oluşturuyor.
FDA ve Gelecekteki Yönetmelikler
FDA, bromlu bitkisel yağın sinir sistemi üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle yasaklanmasını düşünürken, bu katkı maddesi hâlâ bazı soda ve meşrubatlarda kullanılmaya devam ediyor. Kampanya yürütücüleri, Avrupa’da bu maddelerin uzun süredir yasaklandığını belirterek, ABD’deki üreticilerin tariflerini değiştirmelerinin zor olmadığını vurguluyor. Eyalet bazındaki yasakların 2027 yılına kadar yürürlüğe girmesi bekleniyor. Bu süreç, üreticilere formüllerini yeniden düzenleme fırsatı tanırken, aynı zamanda tüketicilerin gıda güvenliği konusundaki beklentilerini de karşılamayı amaçlıyor. Ancak, yasa tasarılarının yasal bir statü kazanabilmesi için hâlâ uzun bir onay sürecinden geçmesi gerekiyor.
