Trump’ın Ekonomi Politikaları ve Küresel Etkileri
Donald Trump’ın, yarın dünyanın en büyük ekonomisinin lideri olarak göreve başlaması beklenirken, özellikle ticaret alanında sert ve korumacı bir tutum sergilemesi öngörülüyor. Seçim kampanyasının merkezine ekonomi politikalarını yerleştiren Trump, “önce Amerika” felsefesiyle, ABD’nin ekonomik çıkarlarını ön planda tutan bir yaklaşım benimseyecek. Bu durumun, ABD’nin ekonomi politikalarında önemli değişikliklere yol açması ve küresel düzeyde etkilere neden olması bekleniyor. Özellikle Avrupa Birliği (AB) ile olan ilişkilerin, Trump döneminde ciddi bir sınavdan geçmesi öngörülüyor.
Trump’ın daha önceki başkanlık döneminde (2017-2021) uyguladığı korumacı ticaret politikaları, Avrupa ülkeleri ile ilişkileri gerginleştirmişti. Bu dönemde, Trump’ın AB ülkelerine ilave çelik ve alüminyumda gümrük vergileri getirmesi, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmesi ve sert üslubu, AB’yi öngörülemez bir müttefik konumuna sokmuştu. Bu nedenle, Trump’ın yeni döneminde de AB ile ilişkilerin zayıflaması ve ciddi ekonomik sınamalarla karşılaşması kaçınılmaz görünüyor.
Ticaret Açığı ve Ekonomik İlişkiler
ABD ve AB, en büyük ikili ticaret ve yatırım ilişkisine sahip olmalarına rağmen, ticaret dengesi açısından ciddi bir açığın varlığı dikkat çekiyor. 2023 verilerine göre, AB, ABD’ye 576,3 milyar dolar ihracat yaparken, ABD’den 367,6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Böylece ABD’nin AB ile ticaret açığı 208,7 milyar doları buldu. 2024 yılı için bu açığın daha da genişlemesi bekleniyor. Ocak-Kasım 2024 dönemindeki verilere göre, ABD, AB’den 555,6 milyar dolarlık ithalat yaparken, AB’ye 342 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu durum, geçici olarak ABD’nin AB ile ticaret açığını 213,7 milyar dolara çıkardı.
AB ile ABD arasındaki hizmet ticareti de oldukça önemli bir boyutta. Bu alanda ABD’nin, AB’ye ihracatı yaklaşık 100 milyar dolar kadar daha yüksek seviyelerde bulunuyor. Ancak, genel ticaret açığı içinde Avrupa’nın ABD’ye verdiği ticaret fazlası, Trump’ın dikkatini çeken bir konu olarak öne çıkıyor. Trump, ticaret açığı verdiği ülkelere gümrük vergisi uygulama taahhüdünde bulunmuştu ve Avrupa ürünlerine de %10 ila %20 arasında ilave gümrük vergisi uygulama planları üzerinde duruyor.
Enerji İlişkileri ve LNG Tedariki
Trump, göreve başlamadan önce Avrupa’ya enerji konusunda sert bir uyarıda bulunarak, Avrupa’nın ABD’den daha fazla petrol ve doğal gaz almasını talep etti. Bu durum, Brüksel’de yankı bulurken, AB yetkilileri sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikinin artırılabileceğini belirttiler. Özellikle Rus gazının Ukrayna üzerinden sevkiyatının durması, AB’nin enerji tedarikinde ABD’ye yönelmesini zorunlu kılacak. Enerji alanında dışa bağımlılığı yüksek olan Avrupa’nın, ABD dışında çok fazla seçeneği bulunmuyor. ABD, petrol ve LNG’de Avrupa’nın en büyük tedarikçisi konumunda ve bu durum, AB’nin Trump ile ilişkilerini güçlendirmek adına ABD’den daha fazla LNG alma planlarını destekliyor.
Teknoloji Şirketleri ve Rekabet Sorunları
Trump, AB’nin son yıllarda ABD merkezli Apple, Meta, Google gibi teknoloji şirketlerine yönelik uyguladığı para cezalarından da rahatsız. AB’nin Apple’a kestiği 13 milyar avroluk para cezası, Trump’ın seçim söylemlerinde sıkça örnek gösterdiği konular arasında yer alıyor. Bu nedenle, AB’nin ABD firmalarına ceza kesmesi durumunda, Trump’ın tepkisiyle karşılaşma riski oldukça yüksek.
Grönland Gerilimi
Ticaret politikaları, enerji ve teknoloji şirketlerine yönelik yaklaşımın yanı sıra Avrupa-ABD ilişkisini etkileyebilecek bir diğer konu da Grönland adası. Trump, Grönland’ın ABD’nin kontrolüne girmesini “ulusal güvenlik” açısından bir zorunluluk olarak görüyor. Grönland, Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge konumunda ve adadaki doğal kaynaklar, Trump’ın ilgisini çekiyor. Bu durum, Avrupa ile ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.
İngiltere’nin Kırılgan Ekonomisi
Trump’ın olası gümrük vergileri, İngiltere ekonomisi için de ciddi riskler barındırıyor. İngiltere’nin uluslararası ticaret ve yatırımlara olan bağımlılığı, yeni tarifelerin getireceği yükten önemli ölçüde etkilenebileceği anlamına geliyor. İngiltere Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds, ABD ile diğer ülkeler arasındaki bir “gümrük vergisi savaşının” daha yüksek enflasyon ve işsizlik yaratabileceği konusunda endişelerini dile getirdi. Bu bağlamda, Trump’ın gümrük vergileri, Brexit sonrası İngiltere’nin ticaret politikalarını önemli ölçüde etkileyecek bir zorluk olarak öne çıkıyor.
