Otomotiv Sektöründen 2024 ve 2025 Beklentileri
Otomotiv sektörü temsilcileri, 2024 yılı değerlendirmelerini yaparak 2025 yılına ilişkin beklentilerini paylaştı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, yaptığı yazılı açıklamada 2024’ün küresel otomotiv sektörü için oldukça zorlu bir yıl olduğunu vurguladı. Eroldu, “2024 yılında enflasyonun etkisiyle öngörülenin altında kalan Avrupa pazarı, Çin’in hem iç hem de ihraç pazarlarında artırdığı rekabet gücü, Avrupa’da elektrikli araç (EV) talebinin beklenen seviyenin gerisinde kalması, yüksek teknolojiye yatırım gereksinimi ve düşük EV marjları, karlılık oranlarında gerilemelere neden oldu. Ayrıca, tedarik zincirindeki artan kırılganlık, tüm Avrupalı üreticileri ciddi bir baskı altına aldı. Küresel otomotiv ekosisteminde yaşanan bu gelişmeler, doğal olarak sanayimizi de etkilemiştir,” diye belirtti.
Yılın 11 aylık sonuçlarına atıfta bulunan Eroldu, şunları kaydetti:
- “Otomotiv üretiminde yüzde 8, ihracatta ise adet bazında yüzde 1’lik bir daralma gerçekleşti. Ancak, değer bazında yüzde 3 artış sağlayan ihracatımız 33 milyar dolar seviyesine ulaşarak, sektörel ihracat sıralamasındaki liderliğini korudu.”
- “İç pazarda ise kasım sonu itibarıyla 1,1 milyonun üzerinde bir satış gerçekleşti. İhracatımızın sürekliliğini sağlamak ve rekabetçiliğimizi korumak için Avrupa Birliği’nin düzenlemelerine uyum sağlamak zorundayız. Bu bağlamda, sanayimiz ürünleri, operasyonel süreçleri ve tedarik zinciri yönetimi ile ciddi bir uyumlanma süreci yaşıyor.”
“2024’te ana ve tedarik sanayi yatırım sürecine devam ederken, regülatif zorunluluklara uyum sağlamak için önemli bir efor sarf ettiler. Bu süreçte OSD de Yeşil Mutabakat hedefleri doğrultusunda çalışmalarını artırarak, IPA III kapsamında döngüsel ekonomi, kaynak verimliliği ve sürdürülebilir üretim alanlarında farkındalığı artırmak üzere hibe desteği almaya hak kazandı. OSD, sanayi ekosisteminde çevresel bilinci artırmayı ve tüm paydaşlarla işbirliğini güçlendirmeyi hedefleyen eğitim, farkındalık ve kapasite artırma projelerine devam etti,” dedi.
Küresel Otomotiv Sektöründeki Belirsizlikler
OSD Başkanı Eroldu, 2025’e yaklaşırken, küresel otomotiv sektörünün belirsizliklerle dolu bir döneme girdiğini belirterek, Avrupa’da ana ve tedarik sanayi üreticilerinin fabrika kapanmaları ve istihdam azaltımı gibi haberlerinin sayısının her geçen gün arttığını aktardı. Eroldu, sektördeki zorlukların gelecek yıl finans, istihdam ve büyüme açısından devam edeceğini net bir şekilde ifade ederek, şu bilgileri verdi:
- “Avrupa’nın, en önemli ihracat pazarımız olduğu göz önüne alındığında, Avrupa’daki potansiyel pazar daralması sebebiyle oluşabilecek araç fazlasının Türkiye pazarına kaydırılması ciddi bir risk teşkil ediyor.”
- “Aynı zamanda, Avrupa pazarlarındaki daralma ve atıl üretim kapasitesi, Türk otomotiv sanayisinin ihracatında düşüşe neden olabilir. Avrupa’nın, ihracatımızdaki yüzde 70’lik payı dikkate alındığında, bu risklere karşı proaktif önlemler almak büyük önem taşıyor.”
- “İhracat pazarlarında yaşanan dalgalanmaların etkisini azaltmak için iç pazarda yerli araçların payını artırmamız gerekiyor. Türkiye’nin aşınan üretim rekabetçiliğini güçlendirmek için politika geliştirilmesi büyük önem arz ediyor.”
Eroldu, Türk otomotiv sanayisinin temel önceliklerinin, AB’nin sıkılaşan hedeflerine uyum sağlamak ve 2025’in öngörülmesi zor küresel ekonomik ortamını göz önünde bulundurarak esnek ve yenilikçi stratejiler geliştirmek olduğunu vurguladı. Ayrıca, mevcut tesislerini korumayı, tüm paydaşlarla işbirliğini artırmayı ve sektörde sürdürülebilir bir büyüme yakalamayı hedeflediklerini belirtti.
“Bu kapsamda, değişen piyasa dinamiklerine uyum sağlamak, operasyonel verimliliğimizi artırmak, dönüşüm yatırımlarımızı hızlandırmak ve maliyet optimizasyonu çalışmalarımıza devam etmek stratejik önceliklerimiz arasında yer alıyor. Sektörü destekleyecek uzun vadeli politikalar oluşturmak ve nitelikli insan kaynağı yetiştirmeye devam etmek de sürdürülebilir büyümeye katkı sağlama hedefimizin önemli unsurları arasında bulunuyor,” değerlendirmesini yaptı.
2025 Satış Rakamlarına Faiz İndirimlerinin Etkisi
Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özçete, 2024’ün otomotiv satış sonrası sektörü için iniş ve çıkışların az olduğu, hafif durağan bir yıl olduğunu kaydetti. Bunun temel nedenleri arasında, elektrikli araç sürecindeki dönüşüm sancıları ve küresel ekonomik krizin devam ettiğini belirten Özçete, şu ifadeleri kullandı:
- “Satış rakamlarının gerilemesinde krediye erişim zorlukları, nakit akışı dengesizliklerinin artması, enerji ve ham madde maliyetlerindeki artışlar, özellikle dağıtıcı firmalardaki talep düşüşü ve kullanıcılar özelinde araç bakım periyodlarının ertelenmesi sektördeki baskıları artırdı.”
- “Ağır vasıta araç gruplarına gelecek olursak, yıl genelinde inşaat, lojistik ve tarım sektörlerinde faaliyet gösteren ağır ticari araçlara olan ihtiyacın artması, ağır vasıta yedek parça hizmeti sunan firmalar için binek araç grubuna göre daha olumlu bir yıl geçirmelerine olanak sağladı.”
- “Otomotiv satış sonrası sektörü olarak, 2025 için 2024’te ulaştığımız satış rakamlarını ve üzerini hedeflesek de, önümüzdeki 5 yıl içerisinde geçmiş dönemlerdeki hızlı büyümeleri beklemiyoruz. 2025 yılı satış rakamlarını etkileyecek en önemli faktör ise faiz indirimleri olacak.”
Özçete, 2025 itibarıyla faizlerin gerilemesinin yurt içi piyasada arz-talep dengesini yeniden canlandıracağını ifade etti. Ayrıca, Afrika ülkeleri başta olmak üzere açılacak yeni pazarlar ile sektörde büyümenin sağlanmasının önemli hedefler arasında olduğunu belirtti.
Çinli Yatırımlar ve İstihdam
Özçete, 2025 yılında sektörü en çok ilgilendiren konular arasında Çinli yatırımcıların Türkiye’ye yapacağı üretime dayalı yatırımların olacağını belirterek, bu durumun hem istihdama doğrudan katkı sağlayacağını hem de durağan geçmesi beklenen 2025 yılı için ek güvence sunacağını ifade etti.
“Türkiye, küresel ölçekte otomotiv ve otomotiv satış sonrası sektörlerinde en çok katkı sağlayan ülkelerden biri. 2025 yılı içinde yeni trendlerin en yakın takipçisi ve öğreticisi olarak aftermarket pazarına yön vermek en büyük hedefimiz,” dedi. Özçete, otomotiv satış sonrası sektöründeki büyümeye bağlı olarak beyaz ve mavi yaka çalışan sayısında istihdam oranlarının her yıl farklı seviyelerde olsa da artmaya devam ettiğine dikkat çekti.
Elektrikli Araçlarda Durum
“Elektrikli araç geçiş sürecinde, Çin ve Avrupa ülkeleri arasında yaşanan rekabet, Avrupalı otomotiv üreticilerinin küresel rekabette ciddi anlamda geriye düşmesine neden oldu. Bu durum, Avrupa’da birçok fabrikanın kapanmasına veya kısıtlı kapasitede üretime devam etmesine yol açarken, istihdam oranlarında da düşüş yaşanmasına sebep oldu,” ifadelerini kullandı. Özçete, bu tabloda doğudan batıya gerçekleşecek mavi yaka çalışan ağırlıklı iş gücü göçünde azalmalar olabileceğini vurguladı.
Özçete, bu durumun istihdam oranlarını istatistiksel ve sosyoekonomik açıdan etkileyecek unsurlardan biri olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
- “Sektörde faaliyet gösteren mavi yaka çalışanların elektrikli, otonom ve bağlantılı araçlar kapsamında operasyonel dönüşüm sağlayabilecek gerekli eğitimlere tabi tutulması ve yeni teknolojilere hızlı adapte olabilecek uygun personelin iş gücüne dahil edilmesi büyük önem taşıyor.”
- “Bu sorunları geniş kapsamlı karşılayabilmek için, sektördeki işletmelerin sürdürülebilir stratejiler benimsemesi, yeni teknolojilere, AR-GE ve ÜR-GE yatırımlarına ağırlık vermeleri gerekiyor.”
- “Yurt içi istihdam rakamlarının, Avrupalı rakiplerimizle kıyaslanınca daha yüksek seviyelerde olacağını düşünüyoruz. Çin ve Avrupa rekabetinin etkileri ülkemize istihdam yaratma ve ihraç etme noktasında olumlu yönde katkı sağlıyor.”
Özçete, bağımsız Otomotiv Aftermarket Dağıtıcıları Federasyonu ile güçlü bir işbirliklerinin bulunduğunu belirterek, sektörün büyüme potansiyelini göz önünde bulundurarak ihracat ve istihdamı artırmaya yönelik desteklerinin devam edeceğini sözlerine ekledi.
