Şerif Gören ve Türk Sinemasının Dönüşümü
Yılmaz Güney’in tutuklanmasının ardından, yarım kalan Endişe (1974) filmini tamamlayan Şerif Gören, Türk sinemasında önemli bir dönüm noktasına imza atmış oldu. Bu film, pamuk toplayan işçilerin zorlu ve acımasız gündelik yaşamlarını gerçekçi bir anlatımla yansıtarak, sosyal gerçekçiliğin önemli bir örneğini oluşturdu. Gören, Anadolu Filmcilik adlı şirketi kurarak hem yönetmenlik hem de yapımcı olarak sinema kariyerine yeni bir yön verdi.
1981 yılında, senaryosunu Yılmaz Güney’in yazdığı Yol filmiyle Türk sinemasına damgasını vurdu. Bu eser, sinemamızın başyapıtlarından biri olarak nitelendirildi ve 1982 Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye Ödülü’nü kazanmayı başardı. Bu ödül, Metin Erksan’ın Susuz Yaz filminden sonra Türk sinemasının uluslararası alanda kazandığı en büyük ödül olarak kayda geçti. Gören, toplumsal konulara olan ilgisiyle bilinse de, koşulların zorlayıcılığı nedeniyle Köprü, Deprem, İki Arkadaş, Nehir, Derdim Dünyadan Büyük, Derviş Bey gibi daha ticari yapımlar da gerçekleştirdi.
Yol’un Uluslararası Başarısı
Şerif Gören’in ikinci dönemi Yol ile başladı. Bu eserin ardından, Osman Şahin’in öykülerinden uyarladığı Tomruk ile insan-doğa arasındaki ilişkiyi derinlemesine irdeledi. Gerilim dolu ve mücadeleci bir yaşamı anlatan bu film, izleyicilere insanın doğa karşısındaki çaresizliğini gözler önüne serdi. Güneşin Tutulduğu Gün ise kadın cinselliği ve toplumsal cinsiyet meselelerine dair önemli bir yapım olarak öne çıktı.
1985 yılı, Gören için kırsal temalı üç film çektiği bir dönem oldu: Kurbağalar, Yılanların Öcü ve Kan. Özellikle Kan filminde kan davası sorununu işlerken, Kurbağalar ile köylü kadınların cinselliğe bakış açısını belgesele yakın bir gerçekçilikle sundu. Kırsal üçlemesinin ardından, kent yaşamının zorluklarını ele aldığı Sen Türkülerini Söyle ve Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç gibi filmlerle 12 Eylül dönemi Türkiye’sine dair önemli çalışmalar gerçekleştirdi.
Ödüller ve Başarılar
- 1975: 12. Altın Portakal Film Festivali – En iyi yönetmen ödülü – Endişe
- 1982: 35. Cannes Film Festivali – Altın Palmiye – Yol
- 1999: 36. Altın Portakal Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü
- 2018: 25. Uluslararası Adana Film Festivali – Yaşam boyu onur ödülü
Filmleri
- 1970: Canlı Hedef
- 1970: Piyade Osman
- 1971: İbret
- 1971: Kaçaklar
- 1971: Vurguncular
- 1974: Endişe
- 1975: Köprü
- 1976: Deprem
- 1976: Taksi Şoförü
- 1977: İstasyon
- 1977: Nehir
- 1978: Derdim Dünyadan Büyük
- 1978: Derviş Bey
- 1978: Evlidir Ne Yapsa Yeridir
- 1978: Gelincik
- 1979: Almanya Acı Vatan
- 1979: Aşkı Ben mi Yarattım
- 1980: Kır Gönlünün Zincirini
- 1981: Feryada Gücüm Yok
- 1981: Herhangi Bir Kadın
- 1981: Yol
- 1982: Alişan
- 1982: Tomruk
- 1983: Derman
- 1983: Güneşin Tutulduğu Gün
- 1984: Firar
- 1984: Gizli Duygular
- 1984: Güneş Doğarken
- 1985: Kurbağalar
- 1985: Yılanların Öcü
- 1986: Adem ile Havva
- 1986: Beyoğlu’nun Arka Yakası
- 1986: Kan
- 1986: Sen Türkülerini Söyle
- 1986: Umut Sokağı
- 1987: Katırcılar
- 1987: On Kadın
- 1987: Sen de Yüreğinde Sevgiye Yer Aç
- 1988: Polizei
- 1990: Abuk Sabuk 1 Film
- 1993: Amerikalı
- 2011: Ay Büyürken Uyuyamam
