2024 Yılı: Çiftçinin Kriz Yılı
2024 yılı, Türkiye’de çiftçiler için büyük zorluklarla dolu bir yıl oldu. Üreticilerin maliyetleri karşılayamadığı, ürünlerini satmakta zorlandığı bu dönemde, tüketicilerin satın aldığı gıda ürünlerinde yüksek fiyat artışları gözlemlendi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, ekim ayında taze meyve ve sebze ürünlerinin fiyatları aylık bazda %19.20 oranında artış gösterdi. Böylece, ekim ayında, yıllık %20.8 artışla en yüksek meyve-sebze enflasyonunun yaşandığı 2022 Nisan ayından sonra en yüksek seviyeye ulaşıldı.
Meyve-sebze grubundaki yıllık enflasyon da ekim ayı itibarıyla %57.58’e yükselerek 25 puanlık bir artış kaydetti. Aylık bazda son yaklaşık 2.5 yılın zirvesine ulaşan ve yıllık bazda %57’ye tırmanan bu meyve-sebze enflasyonunun öncüsü, hal endekslerindeki verilerle ortaya çıktı. Özellikle Antalya’daki hal endekslerinde yaz başından bu yana meyve ve sebze miktar endeksinde belirgin düşüşler gözlemleniyor.
Çift Haneli Düşüşler
- Sebze miktar endeksi, yıllık bazda haziranda %7.8, temmuzda %34.1, ağustosta %73.2, eylülde %48.9 ve ekimde %31.4 oranında düştü.
- Meyve miktar endeksi ise haziranda %2.1’lik sınırlı bir artıştan sonra, temmuzda %8.7, ağustosta %34.9, eylülde %40.2 ve ekimde %10.9 oranında azalma gösterdi.
- Domatesin miktar endeksi de haziran ayından bu yana sürekli bir düşüş trendi izledi. Temmuzda %42.3, ağustosta %44.3, eylülde ise %47.3’lük yıllık düşüşler kaydedildi.
Üreticiler Seslerini Duyurmaya Çalışıyor
Üretim maliyetlerini dahi karşılayamayan ve tarlada kalan ürünleriyle baş başa kalan çiftçiler, Türkiye’nin dört bir yanında eylemler düzenleyerek seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Tarlada fiyatı 2 liranın altına inen domates üreticileri, bu eylemlerin merkezinde yer alarak dikkat çekti. Yaz boyunca İzmir, Manisa ve Bursa gibi büyük şehirlerde domates üreticileri traktörleriyle eylem yaptı. Benzer şekilde, patates, biber ve şeker pancarı üreticileri de yıl boyunca çeşitli gösteriler düzenleyerek durumu protesto etti.
