Genç Yaşta Kolon Kanseri: Teşhis ve Risk Faktörleri
Son dönemde yapılan araştırmalar, genç yaş grubundaki kolon kanseri vakalarının daha ileri evrelerde teşhis edildiğini göstermektedir. Bu durumun, doktorların genç hastalarda kanser olasılığını düşürme eğiliminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Uzmanlar, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kanama veya demir eksikliği gibi belirtileri taşıyan genç hastaların kolon kanseri açısından dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Demir eksikliği, anemiye yol açarak vücuttaki sağlıklı kan hücrelerinin sayısını azaltmakta ve bu da oksijen taşıma kapasitesini düşürmektedir. 2024 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, her üç yetişkinden biri demir eksikliği riski taşımaktadır. İngiltere verilerine göre, erkeklerin %3’ü ve kadınların %8’i demir eksikliği yaşamaktadır. Demir eksikliği, yorgunluk, halsizlik, solgun cilt, soğuk eller ve ayaklar, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtilerle kendini göstermektedir.
Demir, kırmızı et, ıspanak, fasulye ve deniz ürünleri gibi besinlerde yüksek miktarda bulunur. Ancak birçok doktor, kolon kanseri riskini azaltmak adına kırmızı et tüketimini sınırlamayı önermektedir. Aşırı demir tüketimi, karaciğerde birikerek toksik hale gelme riski taşırken, demir eksikliği ise bağışıklık sisteminin kanserle savaşma yeteneğini zayıflatmaktadır. Bu nedenle uzmanlar, demir alımının dengeli bir şekilde, eksiklik ve fazlalık arasında dikkatlice ayarlanması gerektiğini belirtmektedir.
Bu olumsuz eğilim, özellikle ABD’de hızla yayılmakta ve bazı ünlü isimlerin hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Örneğin, Marvel’in popüler filmi Black Panther’in yıldızı Chadwick Boseman, 2016 yılında sadece 39 yaşında kolon kanseri teşhisi almış ve 2020 yılında bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Boseman’ın hastalığına dair farkındalığın artması, genç yaşta görülen kolon kanseri krizi üzerinde daha fazla araştırma yapılmasını teşvik etmiştir.
Rutgers Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, CDC ve Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi verilerini inceleyerek 2000-2022 yılları arasında 147,026 kanser ölümünü analiz etmiştir. Çalışmanın yazarı Yazan Abboud, elde edilen bulguların “kolorektal kanser belirtileri konusunda farkındalık artırma çabalarının” önemine işaret ettiğini belirtmiştir. Genç hastalarda kolon kanseri genellikle ileri evrelerde teşhis edilmekte, bu da kanserin yayılması için daha fazla zaman tanımaktadır. Kanserin boyutunun ve yayılmasının artması, tedavi sürecini zorlaştırmaktadır. Dr. David Johnson, aşırı kanama ve demir eksikliği gibi erken belirtiler gösteren genç hastaların daha erken tarama yaptırmalarının önemini vurgulamaktadır.
Kolon kanserinin erken aşamalarında anemi sıkça gözlemlenen bir durumdur ve bu nedenle demirin kanserle ilişkisi uzun bir süredir araştırılmaktadır. Bazı çalışmalar, vücutta fazla demirin toksik hale gelerek kanser riskini artırabileceğini öne sürerken, aynı zamanda düşük demir alımının da sorun teşkil ettiğini göstermektedir. Almanya’daki Beslenme Bilimleri Enstitüsü araştırmacıları, demir eksikliğinin kolon kanseri gelişme riskini artırabileceğini ve ölüm oranlarını yükseltebileceğini ortaya koymuştur. Araştırmacılar, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini yok edebilmesi için yeterli miktarda beyaz kan hücresi üretimi gerektiğini belirtmektedir. Ancak demir eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatarak kansere karşı direnci düşürebilir.
Birleşik Krallık’ta her yıl yaklaşık 45,000 kişiye bağırsak kanseri teşhisi konulmakta ve bu kişilerin yalnızca yarısı on yıl sonra hayatta kalabilmektedir. Uzmanlar, bu vakaların ve ölümlerin 2040 yılına kadar yılda yaklaşık 4,500 vaka ve 2,500 ölüm artabileceğini öngörmektedir.
