2025’te Emeklilere Yapılacak Zam ve Enflasyon Farkı
2025 yılında memurlar ve tüm emeklilere herhangi bir zam yapılması beklenmiyor; bunun yerine sadece enflasyon farkı verilecektir. Zam ile enflasyon farkı kavramları, farklı anlamlar taşır. Zam, bir mal veya hizmetten daha fazla gelir elde edilmesi amacıyla yapılan artışken; enflasyon farkı, fiyat artışları sonucunda değer kaybeden gelirin eski seviyesine döndürülmesi için uygulanan bir düzeltmedir.
Enflasyon Farkı Nasıl Hesaplanır?
Halk dilinde sıkça zam olarak ifade edilen enflasyon farkı, her altı ayda bir Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen aylık enflasyon oranlarına göre hesaplanmaktadır. Örneğin, 2024 yılının ilk altı ayında SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 24.73 oranında bir enflasyon farkı verilmişti. Memurlar ve memur emeklileri için ise toplu sözleşme ile belirlenen artışın üzerinde meydana gelen enflasyon farkı uygulanmaktadır.
2024 yılının ilk altı ayı için memur ve memur emeklilerine yüzde 19.3 oranında enflasyon farkı verilmiştir. 2024 yılının ikinci altı ayında uygulanacak enflasyon farkı ise 3 Ocak 2025 tarihinde açıklanacak olan 2024 yılı Aralık ayı enflasyonuna göre netleşecektir.
‘Zam’ Oranları Ne Olacak?
Memur ve emekliler için 2024 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları enflasyon oranları bilinmektedir; ancak Ekim, Kasım ve Aralık aylarının enflasyon oranları henüz açıklanmamıştır. Merkez Bankası’nın yıl sonu hedeflediği enflasyon oranlarının yüzde 41.5 ile yüzde 45 arasında olacağı öngörülmektedir. Bu çerçevede, 2024 yılının ikinci altı ayında memurlar için enflasyon farklarının yüzde 10 ile yüzde 11 arasında, SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ise ortalama yüzde 15 ile yüzde 16 arasında gerçekleşmesi beklenmektedir. Böylece memurlara yüzde 10-11, memur emeklilerine yüzde 10-11, SSK, Bağ-Kur ve Banka Sandığı emeklilerine ise yüzde 15-16 oranında bir enflasyon farkı (halk dilinde zam) uygulanacağı öngörülmektedir.
Ülkemizde yaklaşık 5 milyon emekli, 12.500 TL’ye tamamlanan emekli aylığını almaktadır. Dul ve yetim maaşları ise 12.500 TL’ye tamamlanmamakta, bu miktarın hisseleri oranında, yani 12.500 TL’nin altında aylık alabilmektedirler. Dolayısıyla emeklilere aylık olarak 3.125 TL ile 80.000 TL arasında emekli maaşları ödenmektedir. Dul ve yetimlerle birlikte toplamda yaklaşık 16 milyon emekliye ortalama 15.000 TL civarında emekli aylığı ödenmektedir. Emeklilere yapılacak oransal artışın çok fazla bir etkisi olmayacaktır, çünkü emekli maaşları oldukça düşük olduğu için, bu aylıklarda bir güncelleme yapılmadığı takdirde alım güçleri azalmaya devam edecektir.
Emekli Aylıklarına Güncelleme Yapılmalı Üzerine Enflasyon Farkı Verilmeli
2023 Temmuz ayında memurlara 8.077 TL tutarında bir seyyanen artış yapılmış, yani memur maaşları enflasyon kayıpları sonrasında bir miktar güncellenmiştir. Ancak, memur emeklilerine, SSK, Bağ-Kur ve Banka emeklilerine bu güncellemeler yapılmamıştır.
Seyyanen Artış Ne Kadar Olacak?
2023 Temmuz ayında 8.077 TL olarak belirlenen seyyanen artışın mevcut değeri, Ocak 2025’te yaklaşık 14.000 TL civarında olacaktır. Bu tutarda emeklilere seyyanen zam yapılmalı ve bunun üzerine enflasyon farkı verilmesi gerekmektedir ki emekli aylıkları güncel değerine ulaşabilsin. Emekli maaşları hesaplama sistemi ve TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranları, emekli aylıklarının değerini düşürmüştür.
Emekli aylıkları güncellenirken, bu iyileştirmenin kök aylığa yapılması ve tamamlanan aylık uygulamasının da ortadan kaldırılması gerekmektedir.
