İsrail’in Lübnan’a Yönelik Saldırılarının Tarihi: Kaç Kez ve Nedenler?

İsrail’in Lübnan’a Yönelik Askeri Operasyonları

İsrail, Lübnan’ın güney sınırına yönelik yeni bir askeri operasyon başlattığını duyurdu. “Kuzey Okları” adı verilen bu harekatla birlikte İsrail, Lübnan topraklarına girerek bir tampon bölge oluşturmayı hedefliyor. Bu, İsrail’in Lübnan’a yönelik gerçekleştirdiği ilk operasyon değil; zira iki ülke arasındaki gerginlik, neredeyse 80 yıldır devam ediyor. 1948 yılından bu yana İsrail, Lübnan ile olan sınır bölgelerinde 11 kez çatışmaya girmiştir. İşte 1948’den günümüze İsrail’in Lübnan’a yönelik saldırı ve işgallerinin tarihçesi:

• 1948 – BİRİNCİ ARAP – İSRAİL SAVAŞI
  Lübnan, diğer Arap ülkeleriyle birlikte, İsrail devletinin kuruluşunun hemen ardından bu devlete karşı savaş açtı. Birinci Arap – İsrail Savaşı sırasında, İngiliz yönetimi altındaki Filistin’den kaçan ya da evlerinden zorla sürülen yaklaşık 100 bin Filistinli, mülteci olarak Lübnan’a sığındı. Savaşın ardından, Lübnan ve İsrail bir yıl içinde ateşkes antlaşması imzaladı.
• 1968 – HAVAALANI OPERASYONU
  İsrail komandoları, Filistinli militanlar tarafından bir İsrail uçağına gerçekleştirilen saldırıya misilleme olarak, Beyrut havaalanında bir dizi yolcu uçağını imha etti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), Ürdün’den iki yıl sonra Lübnan’a yerleşti ve bu durum, Lübnan’ın güneyindeki sınır çatışmalarını artırdı.
• 1973 – MÜNİH OLİMPİYATLARI SONRASI
  Kılık değiştiren İsrail özel kuvvetleri, 1972 Münih Olimpiyatları’nda İsrailli sporcuların öldürülmesine karşılık olarak Beyrut’ta üç Filistinli Kurtuluş Örgütü liderini öldürdü. Bu dönemde, Filistinli militanların İsrail’e yönelik saldırıları ve İsrail ordusunun Lübnan’daki hedeflere yönelik misillemeleri arttı. Birçok Lübnan vatandaşı, ülkelerinin güneyinden kaçmak zorunda kaldı ve iç savaş sürecinde mezhepsel çatışmalar doruk noktasına ulaştı.
• 1978 – BİRİNCİ İSRAİL İŞGALİ
  İsrail, Tel Aviv yakınlarındaki bir militan saldırısının ardından, Filistin Kurtuluş Örgütü’ne karşı düzenlediği operasyonda Güney Lübnan’ı işgal etti. “Litani Operasyonu” adıyla başlayan işgal, İsrail’in Lübnan sınırları içinde bir işgal bölgesi oluşturmasıyla devam etti. İsrail, FKÖ’ye karşı savaşması için Güney Lübnan Ordusu isimli yerel Hıristiyan milisleri destekledi. Çatışmalar yaklaşık 10 gün sürdükten sonra, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 425 ve 426 sayılı çözüm önerilerini sundu. Çözüm önerilerinin yürürlüğe girmesinden iki gün sonra, İsrail Lübnan’dan çekilme kararı aldı.
• 1982 – İKİNCİ İSRAİL İŞGALİ
  İsrail, kısasa kısas şeklinde süregelen sınır çatışmalarının ardından Lübnan’ı, başkent Beyrut’a kadar işgal etti. Binlerce Filistinli, ağır bombardıman altında kalan Batı Beyrut’tan deniz yoluyla tahliye edildi. Sabra ve Şatilla’daki Filistin mülteci kamplarında, Lübnan’ın yeni seçilen Maruni Katolik cumhurbaşkanına yönelik bir suikast sonucu, İsrail askerlerinin sınırı geçmesine izin verdiği Hıristiyan milisler tarafından yüzlerce sivil katledildi. Bu dönemde, İran Devrim Muhafızları, İsrail işgaline karşı koymak amacıyla Lübnan’da Şii Müslüman silahlı grup Hizbullah’ı kurdu.
• 1985 – GÜNEY LÜBNAN ÇATIŞMALARI
  İsrail, 1983’te orta Lübnan’dan geri çekildi, ancak güneydeki güçlerini muhafaza etmeye devam etti. Güney Lübnan’da yaklaşık 15 kilometre derinliğinde resmi bir işgal bölgesi oluşturan İsrail, bu bölgeyi SLA müttefikiyle birlikte kontrol etti. Hizbullah, İsrail güçlerine karşı gerilla savaşı yürütmeye başladı ve bu mücadele yaklaşık 15 yıl boyunca devam etti.
• 1993 – 7 GÜN SAVAŞI
  İsrail, Temmuz ayında Lübnan’a karşı bir haftalık “Sorumluluk Operasyonu”nu başlattı. Bu operasyonun amacı, doğrudan Hizbullah’ı hedef almak, örgütün güney Lübnan’ı İsrail’e saldırmak için bir üs olarak kullanmasını zorlaştırmak ve Lübnan hükümetine bu örgüte karşı müdahale etmesi için baskı yapmaktı.
• 1996 – KANA KATLİAMI
  Hizbullah’ın güneydeki İsrail güçlerine düzenli saldırılar düzenlemesi ve kuzey İsrail’e roket atışı yapması üzerine, İsrail Lübnan’ın güneyindeki Kana köyü yakınlarındaki bir BM üssüne saldırı düzenledi. Bu saldırıda, 102 kişi de dahil olmak üzere 200’den fazla Lübnanlı hayatını kaybetti.
• 2000 – İSRAİL’İN LÜBNAN’DAN ÇEKİLMESİ
  Hizbullah’ın işgal altındaki Lübnan topraklarındaki İsrail askeri mevzilerine yönelik saldırılarının sürmesi üzerine, İsrail güney Lübnan’dan çekildi ve 22 yıllık işgal süreci sona erdi.
• 2006 – İKİNCİ LÜBNAN SAVAŞI (HİZBULLAH – İSRAİL SAVAŞI)
  Temmuz ayında Hizbullah, sınırı geçerek İsrail’e girdi, iki İsrail askerini kaçırdı ve diğerlerini öldürdü. Bu olay, İsrail’in Hizbullah’ın kalelerine ve ulusal altyapısına ağır saldırılar düzenlediği beş haftalık bir savaşa yol açtı. İsrail kara kuvvetleri güney Lübnan’a ilerlerken, çatışmanın büyük bir kısmı İsrail hava saldırıları ve Hizbullah roket ateşi ile geçti. İsrail, verdiği kayıplara rağmen hiçbir askeri hedefine ulaşamadı. Hizbullah, bu durumu “kutsal bir zafer” olarak nitelendirdi. Bu savaş sonucunda, Lübnan’da çoğu sivil olmak üzere en az 1.200 kişi hayatını kaybetti; 158 İsrailli ise asker olarak öldürüldü.
• 2024 – GÜNÜMÜZ
  1 Ekim’de İsrail ordusu, güney Lübnan’da sınır köylerinde bulunan ve “İsrail’in kuzeyindeki İsrailli topluluklar için acil bir tehdit” oluşturan Hizbullah güçlerine karşı bir kara saldırısı başlattığını açıkladı. Hava kuvvetleri ve topçu birliklerinin, kara kuvvetlerine destek verdiği belirtildi.