Dünya’nın Kayıp Kıtası: Büyük Adria
Yaklaşık 200 milyon yıl önce, Dünya’nın son süper kıtası olan Pangea, parçalanmaya başladı ve levha tektoniği, kıtaları yavaş yavaş bugünkü yüzeylerine doğru hareket ettirdi. Bu olağanüstü süreç, gezegenimizin tarihinde devrim yaratan bir keşif alanı olarak öne çıkıyor.
Levha tektoniği fikri, Alman meteorolog Alfred Wegner tarafından 1912’de ortaya atıldı. Wegner, kıtaların bir zamanlar birleşik bir süper kıta olan Pangea’yı oluşturduğunu öne sürdü. Ancak, okyanus sırtlarının incelenmesi ve kabuğun hareketinin ardındaki dinamiklerin anlaşılması için bilim insanlarının 1960’lara kadar beklemesi gerekti. Bu süreçte yankı sondajları ve manyetometreler gibi yeni teknolojiler, levha hareketlerinin sırlarını aydınlatmaya yardımcı oldu.
O zamandan bu yana, bilim insanları yeni verileri bir araya getirerek levha tektoniği modelleri geliştirdiler ve zaman zaman yeni kıtalar keşfettiler. 2019 yılında bir ekip, jeolojik olarak karmaşık olan Akdeniz bölgesine odaklandı ve oldukça ilginç bir bulguyla karşılaştılar. İspanya’dan İran’a kadar uzanan bu bölge üzerinde on yıl boyunca detaylı incelemeler yapan bilim insanları, Güney Avrupa’nın, 200 milyon yıl önce Afrika’dan ayrılan Grönland büyüklüğünde bir kıtasal kabuk parçası üzerinde yer aldığını belirlediler. Bu durum, “Farkında olmadan, her yıl çok sayıda turist tatilini kayıp kıta Büyük Adria’da geçiriyor” şeklinde bir yorum yapılmasına neden oldu.
Kayıp kıta Büyük Adria’nın büyük bir kısmı manto altına gömülmüşken, kabuk parçaları (özellikle tortul kayaçlar) artık Apenin Dağları, Alpler’in bazı bölümleri, Balkanlar, Yunanistan ve Türkiye’yi oluşturmaktadır. Özetle, bugün üzerinde yaşadığımız topraklar, 200 milyon yıl önce başka bir kıtanın parçalarıydı. Zamanla, yaşanan depremler ve tektonik hareketler sonucunda bu dev kıta parçalanarak bugünkü Akdeniz bölgesi ortaya çıktı.
Diğer kayıp kıtalar arasında, 100 ila 80 milyon yıl önce battıktan sonra yakın zamanda keşfedilen Zealandia da yer alıyor. Ancak, bu eski kıtalar, üzerinde gelişmiş medeniyetlerin yaşadığı düşünülen Atlantis ve Mu kıtalarının efsaneleri kadar ilgi görmüyor. Çünkü bu zaman dilimlerine dair insan yaşamı belirtileri veya efsaneleri bulunmuyor.
Büyük Adria’nın oluşumu hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, hemen aşağıda hazırlanmış detaylı bir videoyu izleyebilirsiniz.
