Dünya Ekonomik Forumu’nun Yapay Zeka Üzerine Raporu
Dünya Ekonomik Forumu, uluslararası işverenlerin gelecekteki iş gücü dinamiklerine dair beklentilerini ölçmek amacıyla iki yılda bir düzenlediği anketin en son versiyonunu yayınladı. Bu yılki anketin odak noktası ise büyük ölçüde üretken yapay zeka oldu.
İşverenlerin büyük bir kısmı (%77) mevcut çalışanlarının yapay zeka ile uyumlu bir şekilde çalışabilmesi için eğitim almasına yardımcı olmayı planlıyor. Bununla birlikte, %41’inin, yapay zekanın iş süreçlerinde daha fazla otomasyon sağlamasıyla birlikte istihdam ettikleri personel sayısını azaltma beklentisi dikkat çekiyor. Yeni rapor, 22 farklı endüstri kümesinde toplam 14 milyon çalışana sahip 1.000’den fazla işvereni kapsıyor ve bu, iş dünyasında önemli bir değişim yaşanmakta olduğunu gösteriyor.
Raporda dikkat çeken en büyük sorun, işverenlerin teknoloji geliştikçe çalışanlarının çoğunun gerekli becerilere sahip olmadığına dair inançları. Rapor, “Yapay zeka ve büyük veri, en hızlı büyüyen beceriler listesinde başı çekerken, bu becerileri destekleyen ağlar, siber güvenlik ve teknoloji okuryazarlığı da ön sıralarda yer alıyor.” ifadesiyle, iş gücünün bu yeni dönemde nasıl bir dönüşüm yaşayacağını öngörüyor. Ayrıca, “Bu teknolojiyle ilgili becerileri tamamlayan yaratıcı düşünme, dayanıklılık, esneklik, çeviklik, merak ve yaşam boyu öğrenmenin önemi 2025-2030 döneminde artmaya devam edecek.” şeklinde bir değerlendirme de yapılıyor.
Grafik Tasarımcıları ve Hukuk Sekreterleri İçin Kötü Haberler
Rapor, grafik tasarımcıları ve hukuk sekreterleri için pek de iç açıcı haberler taşımıyor. Bu iki meslek dalının, yapay zeka etkisiyle gelecekte işverenler tarafından daha az ihtiyaç duyulacağı öngörülüyor. Rapor, “Geleceğin İşlerine İlişkin Rapor’un önceki baskılarında görülmeyen, en hızlı düşüş gösteren iş rollerinin hemen dışında hem Grafik Tasarımcıların hem de Hukuk Sekreterlerinin yer alması, GenAI’nin bilgi işini gerçekleştirme kapasitesinin arttığını gösteriyor olabilir.” ifadesiyle, bu meslek gruplarının karşılaştığı zorlukları vurguluyor.
Artık üretken yapay zeka araçları, yalnızca metin istemleri kullanarak detaylı grafikler oluşturabiliyor. Ancak bu durum, diğer sanatçıların eserlerinden alıntı yapmaları nedeniyle etik tartışmaları da beraberinde getiriyor. Rapor, “Her iki roldeki iş düşüşünün, yapay zeka ve bilgi işleme teknolojilerinin yanı sıra dijital erişimin genişlemesi tarafından yönlendirildiği görülüyor. Grafik Tasarımcılar, orta düzeyde büyüyen bir iş olarak kabul edilirken, Hukuk Sekreterlerinin beklenen iş büyümesi/düşüşü listesinde yer almadığı, 2023 raporunun önemli bir değişikliği olarak öne çıkıyor.” şeklinde belirtiyor.
Ayrıca, işverenler, çalışanları kendilerine çekmek için sağlık ve refah faydalarına önem vermenin kritik olduğunu düşünüyor. Bu kategori, özellikle gelişmiş ülkelerde çalışanların aradığı unsurlar arasında sayılabilir.
İyi Haberler de Var
Neyse ki, bu anket sadece karamsar tahminlerle dolu değil. Görünüşe göre, üretken yapay zekanın yükselişi ile bazı meslekler azalacakken, önümüzdeki beş yıl içinde yeni iş fırsatlarında net bir büyüme öngörülüyor. Rapor, “Geleceğin İşleri Anketi katılımcılarının paylaştığı öngörüler doğrultusunda, 2025-2030 döneminde yapısal işgücü piyasası dönüşümü nedeniyle iş yaratılması ve yok edilmesinin bugünkü toplam işlerin %22’sine ulaşacağı öngörülüyor.” ifadesiyle, iş gücü piyasasındaki bu dönüşümün boyutlarını gözler önüne seriyor.
Rapor ayrıca, “Bunun, bugünün toplam istihdamının %14’üne eşdeğer yeni işlerin yaratılmasını ve 170 milyon işe tekabül etmesini gerektirmesi bekleniyor. Ancak, bu büyümenin mevcut işlerin %8’ine (veya 92 milyona) eşdeğer bir yer değiştirmeyle dengelenmesi ve toplam istihdamın %7’si veya 78 milyon iş net büyümesiyle sonuçlanması öngörülüyor.” diyerek, iş gücündeki değişimlerin zorlukları ve fırsatları hakkında önemli bilgiler sunuyor.
Rapor, teknolojinin dünya genelinde üretkenliğe katkıda bulunmasının beklendiğini ve bu teknolojiyi kullanan bireylerin daha verimli hale gelmelerinin öngörüldüğünü vurguluyor. Ayrıca, bu süreçte sadece 2025 ve 2030 yılları arasındaki beklenen toplam iş oranlarına odaklandığı, bu süre zarfında gerçekleşebilecek potansiyel üretkenlik artışlarının dahil edilmediğinin altını çiziyor: “Başka bir deyişle, hem makineler hem de insanlar 2030 yılında önemli ölçüde daha üretken olabilir, 2025 yılında yapacaklarından daha az veya aynı sürede daha fazla veya daha yüksek değerli görevler gerçekleştirebilirler. Dolayısıyla otomasyon nedeniyle insanların ‘yapacak işlerinin kalmayacağı’ konusunda endişe duymak yersiz olacaktır.”
Elbette, bu durum şu anda sahip oldukları ve yıllardır yaptıkları işi kaybetme riskiyle karşı karşıya olan bireyler için pek de tatmin edici bir teselli değil. Ancak, diğer meslekler ve yeni ortaya çıkan iş grupları, bu zorlukların üstesinden gelinmesine yardımcı olabilir.
