Türkiye’ye İade Edilen Tarihi Eserler
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü kapsamlı çalışmalar neticesinde, Türkiye’den kaçırılan önemli bir tarihi eser olan Roma İmparatoru Septimius Severus’un heykel başı ile Burdur’un Düver köyünden kaçırılan 48 pişmiş toprak mimari levha, Danimarka’nın Glyptotek Müzesi’nden anavatanına iade edilmiştir. Antalya Arkeoloji Müzesi’nde gerçekleştirilen teslim töreninde, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bu eserlerin iade sürecinin önemine vurgu yaparak, Burdur Boubon Antik Kenti kökenli heykel başının ve pişmiş toprak levhaların Türkiye’ye dönüşünün tarihi bir an olduğunu ifade etti.
Bakan Ersoy, Boubon Antik Kenti’nde bulunmuş Roma dönemi heykellerinin kültürel miras açısından taşıdığı değeri vurgulayarak, 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen kaçak kazılar sonucunda bu bölgenin büyük zarar gördüğünü belirtti.
Dedektiflik Hikayesine Benzeyen Bir Süreç
Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi ile Manhattan Bölge Savcılığı’nın iş birliği ile daha önce de birçok Boubon kökenli eserin Türkiye’ye geri kazandırıldığını hatırlatan Ersoy, bu sürecin adeta bir dedektiflik hikayesini andırdığını ifade etti. Ersoy, “Lucius Verus, Septimius Severus, Genç İmparator ve Giyimli Kadın heykelleri, İmparator Caracalla’ya atfedilen iki büst ve dönemin önemli şahsiyetlerine ait 5 baş ile 1 bronz kadın büstü Türkiye’ye yeniden kazandırıldı. Bu iadeler, sunulan belgeler, görgü tanıklarının ifadeleri ve adli kriminolojik çalışmalar sayesinde mümkün oldu.” şeklinde konuştu.
Heykelin Baş ve Gövdesi Birleşecek
Prof. Dr. Jale İnan’ın milattan sonra 3. yüzyıla tarihlenen heykel başını Boubon kökenli olarak tespit ettiğini belirten Bakan Ersoy, yeni kanıtlarla birlikte Danimarka’dan iade talebinde bulunulduğunu söyledi. Glyptotek Müzesi, sunulan deliller ve bilimsel incelemeler sonucunda etik nedenlerle eserin iadesini kabul etti. Bakan Ersoy, heykelin başı ve gövdesinin titizlikle birleştirilmesi için konservasyon çalışmalarının başlatıldığını ifade etti.
Pişmiş Toprak Levhalar Geri Döndü
Düver kökenli pişmiş toprak levhaların da 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurt dışına çıkarıldığını belirten Ersoy, bu levhaların Antik Pisidia kültürünü anlama konusunda büyük katkı sağladığını vurguladı. “Dünyanın neresi olursa olsun, bu topraklara ait hangi eser varsa izini sürecek ve geri getireceğiz.” diyen Ersoy, Anadolu’dan yasal olmayan yollarla çıkarılan eserlerin tespit edilmesi halinde hukuki yollarla iadesinin sağlanacağını dile getirdi.
2002-2025 Arasında 13 Bin 282 Eser İade Edildi
2025 yılı itibarıyla 14 önemli eserin iadesinin gerçekleştirildiğini belirten Ersoy, 2024 yılında ise 1149 tarihi eserin bulunarak ülkeye geri getirildiğini ifade etti. 2018-2025 yılları arasında toplamda 8 bin 967 eserin iadesinin sağlandığını vurgulayan Ersoy, “Çingene Kızı Mozaikleri, Roma dönemi Zeugma kökenli stel, Kiliya tipi idol, Mustafa Dede tarafından istinsah edilen Kur’an-ı Kerim, Roma dönemi Lucius Verus Heykeli ve Kybele Adak Heykeli geri kazandırılan eserlerden sadece birkaçıdır.” dedi.
Danimarka’nın Ankara Büyükelçisi Ole Toft, eserlerin ait olduğu topraklara geri getirilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, levhaların Türkiye’ye ait olduğunun tespit edilmesi üzerine müzeden gelen girişimlerle iade sürecinin gerçekleştiğini belirtti. Geçen yıl 350 bin Danimarkalı turistin Türkiye’yi ziyaret ettiğini ve bunların 200 bininin Antalya bölgesine geldiğini hatırlatan Toft, önümüzdeki dönemde daha fazla Danimarkalı turistin Türkiye’yi ziyaret edeceğini öngördüğünü ifade etti.
