Damar Sağlığının Beyin Üzerindeki Etkileri: Yeni Araştırma Sonuçları
Son yapılan bir araştırmada, 739 kişinin biyolojik sinyalleri detaylı bir şekilde analiz edildi. Bu araştırmanın bulguları, fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, sigarayı bırakma ve kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulmasının, damar sağlığını koruyarak beynin daha genç kalmasına önemli ölçüde katkıda bulunduğunu ortaya koydu. Karolinska Enstitüsü’nden nörobiyolog Anna Marseglia, “Damar sağlığını olumsuz etkileyen faktörler, genellikle daha yaşlı görünen bir beyin ile ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle, damarları sağlıklı tutmak, beyin sağlığı açısından hayati bir önem taşımaktadır,” şeklinde vurguladı.
Çalışmaya göre, şu faktörler beynin daha yaşlı görünmesiyle ilişkilendirilmektedir:
- Fiziksel hareketsizlik
- Diyabet
- Geçmişte felç geçirmiş olmak
- Yüksek iltihaplanma seviyeleri
- Yüksek kan şekeri
Ayrıca, erkeklerde kan şekeri seviyesinin beyin yaşı üzerindeki etkisinin daha belirgin olduğu gibi cinsiyet farklılıkları da dikkat çekmektedir. Araştırmacılar, beynin yaşını tespit etmek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramalarından yararlanarak derin öğrenme tabanlı bir yapay zeka modeli geliştirmiştir. Bu model, daha önce bilişsel sorunu olmayan 18.000 kişinin beyin taramaları ile eğitilmiştir. Elde edilen beyin yaşı tahminleri, kan örnekleri, yaşam tarzı faktörleri ve tıbbi durumlarla karşılaştırılarak detaylı bir analiz sürecine tabi tutulmuştur.
Araştırmanın bulguları, daha yaşlı görünen beyinlerin Alzheimer gibi demans hastalıklarına daha yatkın olduğunu göstermektedir. Ancak, damar sağlığını koruyarak bu tür bilişsel gerilemelerin önüne geçilebileceği vurgulanmaktadır. Klinik geriatrist Eric Westman, bu yöntemin gelecekte demans araştırmalarında önemli bir araç olabileceğini belirtmektedir.
Ayrıca, araştırmacılar, kadın ve erkeklerin beyin yaşlanmasını etkileyen farklı faktörlere sahip olabileceğini göz önünde bulundurarak, biyolojik (hormonlar gibi) ve sosyokültürel belirleyicilere odaklanmayı planlamaktadırlar. Yeni bir çalışma ile 2024 yılında sosyal katılım, destek, uyku ve stresin orta ve ileri yaştaki beyin dayanıklılığı üzerindeki etkilerini incelemeyi hedeflemektedirler.
