Kanser ve Tütün Kullanımının İlişkisi
Doç. Dr. Emine Yıldırım, kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 30’unun tütün kullanımından kaynaklandığını belirtmektedir. Tütünün alkolle bir araya gelmesi, kanser riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Tütün kullanımı, akciğer kanseri, özofagus (yemek borusu) kanseri, mide kanseri, pankreas kanseri, mesane kanseri ve baş-boyun kanserleri gibi birçok kanser tipi ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, obeziteden kaçınmak, sağlıklı beslenmek, düzenli spor yapmak, sigara ve alkol tüketiminden uzak durmak, ayrıca sağlık kontrollerini düzenli bir şekilde yaptırmak, kanser riskini azaltmak için kritik öneme sahiptir.
Yaşam Süresinin Uzaması ve Kanser Tanısı
Günümüzde kanser görülme oranlarında belirgin bir artış yaşandığını ifade eden Doç. Dr. Yıldırım, bu durumun büyük ölçüde risk faktörlerindeki artışa bağlı olduğunu, ancak yaşam süresinin uzaması, hastaların sağlık hizmetlerine daha kolay ulaşabilmesi ve tarama programları sayesinde erken tanı alabilmelerinin de bu durumu etkilediğini vurgulamaktadır.
Obezite ve Hareketsizliğin Etkisi
A.B.D. merkezli yapılan araştırmalar, kanser oranlarındaki artışın sebeplerini incelemektedir. Doç. Dr. Yıldırım, “Araştırmalara göre, obezite, diyabet, hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve metabolik sendrom gibi eşlik eden hastalıkların artışı, kolorektal kanser ve meme kanseri gibi birçok kanser türünde artışa neden olmaktadır” ifadelerini kullanmıştır. Sigara kullanımının en önemli etkenlerden biri olduğunu belirten Yıldırım, son yıllarda sigara kullanımının arttığını ve özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bu durumun kaygı verici bir hal aldığını söylemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 15 yaş üstü sigara kullanım oranı yüzde 28,3’tür.
Değiştirilebilir Risk Faktörleri
Kanserin oluşumunda genetik ve çevresel faktörlerin büyük bir rol oynadığını ifade eden Doç. Dr. Yıldırım, “Ailesel ve kalıtsal olarak aktarılan kanser türleri bulunmaktadır. Ayrıca, obezite, sağlıksız beslenme, sigara ve alkol tüketimi, hareketsiz yaşam tarzı, radyasyon maruziyeti gibi faktörler en önemli risk faktörleri arasında yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) araştırmalarına göre, dünya genelinde kanser kaynaklı ölümlerin yüzde 35’i, yaşam tarzı, enfeksiyonlar, parazitler, ultraviyole ışığına maruz kalma ve diyet gibi potansiyel olarak değiştirilebilir risk faktörlerinden kaynaklanmaktadır” demektedir.
Meme Kanseri ve Tarama Önemi
Doç. Dr. Yıldırım, meme kanserinin her 8 kadından 1’ini etkilediğini vurgulamaktadır. 40 yaş üstü kadınlar için tarama amacıyla yapılan mamografi sayesinde, hastalar kanserin henüz fark edilemeyecek kadar küçük aşamalarında tanı alabilmektedir. Ayrıca, gaitada gizli kan saptanan hastalar veya 50 yaş üstü bireyler için yapılan kolonoskopik incelemeler, kalın bağırsak kanserlerinin erken tanısını sağlamaktadır.
Kansere Karşı Alınabilecek Önlemler
Kanserin tamamen önlenemeyeceği, ancak risklerin azaltılabileceği konusunda Doç. Dr. Yıldırım, “Obeziteden kaçınmak, sağlıklı beslenmek, spor yapmak, sigara ve alkol tüketiminden uzak durmak, düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak kanser riskini azaltmak için son derece önemlidir” şeklinde konuşmaktadır. Ayrıca, HPV aşısının rahim ağzı kanserine karşı koruyucu etkisi olduğu belirtilirken, hepatit B aşısı ile hepatit B’ye karşı koruyuculuk sağlanarak siroz ve karaciğer kanserinin önlenebileceği vurgulanmaktadır. Güneşten korunmanın cilt kanseri riskini azalttığı, tarama programları sayesinde de kanser öncüsü lezyonların tespit edilip önlenebileceği ifade edilmektedir.
Erken Teşhisin Önemi
Doç. Dr. Yıldırım, kanserde erken teşhisin önemini vurgulayarak, “Günümüzde birçok kanser türü tedavi edilebilir hale gelmiştir. Özellikle erken tanı alan kanserlerde başarı oranları oldukça yüksektir. Örneğin, mamografi sayesinde erken tanı alan bir meme kanseri hastasında tedavi başarısı yüzde 99’lara ulaşmaktadır. Kanserin erken evrede tanınması, uygulanacak tedavinin daha az agresif olmasını sağlar ve hastalıkla başa çıkmayı daha az yıpratıcı bir hale getirir” şeklinde açıklama yapmaktadır.
