Pestisitlerin Sağlık Üzerindeki Etkileri
Günümüzde yapılan araştırmalar, sebze ve meyvelerde bulunan pestisitlerin (tarım ilaçları) ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ortaya koymaktadır. Bu sorunlar arasında diyabet, astım, kanser, kısırlık, adet düzensizlikleri ve hatta demans gibi hastalıklar yer almaktadır. Peki, bu tehlikeleri nasıl azaltabiliriz? Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu konuda bilinmesi gerekenleri ve alınması gereken önlemleri şu şekilde açıklıyor:
Pestisit İçeriği Yüksek Olan Sebze ve Meyveler
Çilek: İnce ve gözenekli yapısı nedeniyle pestisitleri kolayca çekmektedir. Yapılan çalışmalara göre, çileklerin üzerinde 40’tan fazla farklı pestisit türü tespit edilmiştir. Mevsim dışı üretilen çileklerde daha fazla koruyucu madde ve pestisit kullanımı söz konusu olduğu için kimyasal maruziyetimiz artmaktadır.
Elma: Tarımsal süreçte haşerelerden korunmak amacıyla defalarca ilaçlanmaktadır. Marketlerde daha uzun süre dayanabilmesi için yüzeyleri mum ve koruyucu kimyasallarla kaplanır. Bu mum kaplama, yüzeydeki tarım ilaçlarının kalmasına neden olabilir.
Ispanak: Tarım ilaçları ıspanağın içine işler. Eğer tarım alanında kullanılan su kirli veya ağır metallerle (kurşun, arsenik, kadmiyum gibi) yüklüyse, ıspanak da bu zararlı maddeleri içine alabilir.
Biber: İnce kabukları nedeniyle pestisitleri hızla emmektedirler. Özellikle büyük ölçekli ticari üretimlerde biberler, raf ömrünü uzatmak için ekstra koruyucu maddelerle işlenebilir.
Narenciye Ürünleri: Mandalina, portakal ve limon gibi narenciye ürünlerinin kabukları da mum ve koruyucu kimyasallarla kaplanmaktadır. Bu kaplama, pestisitlerin yüzeyde kalmasına neden olabilir. Eğer portakal veya mandalinanın kabuğunu rendeleyerek tatlılarınıza veya içeceklerinize eklerseniz, vücudunuza pestisit girişi sağlarsınız.
Havuç: Havuç, yetiştiği ortam itibarıyla yalnızca pestisitleri değil, aynı zamanda toprakta bulunan tarım ilaçları ve ağır metalleri de içine çekebilir. Kök sebzeler, doğrudan toprağın içinde büyüdükleri için çevredeki kimyasal bileşiklere daha fazla maruz kalırlar.
Daha Az Pestisit İçeren Sebze ve Meyveler
Pestisitlerden tamamen kaçınmak zor olsa da, bazı sebze ve meyveler daha az kimyasal biriktirmektedir. İşte bu gıdalar:
- Avokado: Sert ve kalın kabuğu sayesinde dış etkenlere karşı mükemmel bir koruma sağlar. Avokado ağaçları, diğer meyve ağaçlarına göre böcekler ve hastalıklara karşı daha dirençlidir, bu nedenle daha az tarım ilacı kullanılır.
- Ananas: Tarım sürecinde kullanılan böcek ilaçları genellikle ananasın dış yüzeyinde kalır. Sert dış kabuğu, kimyasalların iç kısmına ulaşmasını engeller.
- Mısır: Doğal kabuk yapısı, kimyasal kalıntıların mısır tanelerine ulaşmasını zorlaştırır. Ancak, genetiği değiştirilmiş (GDO’lu) mısırların yaygınlığı göz önünde bulundurulduğunda, GDO’suz ve organik sertifikalı mısırları tercih etmek önemlidir.
- Kuruyemişler: Kabukları sayesinde pestisitlere karşı doğal bir koruma bariyeri oluşturan en güvenli gıdalar arasındadır. Badem, ceviz ve fındık gibi sert kabuklu kuruyemişler, kimyasalların iç kısma ulaşmasını büyük ölçüde engeller.
Pestisitlerden Arınma Yöntemleri
Her sebze ve meyve farklı bir yüzey yapısına sahiptir. Bu nedenle, doğru temizlik yöntemleri ile yıkamak, kimyasal kalıntıları ve mikropları büyük ölçüde gidermeye yardımcı olur.
- 1. Karbonatlı Su: Pestisitleri temizlemek için en etkili doğal malzemelerden biridir. Yapılan araştırmalara göre karbonatlı su, tarım ilaçlarının %90’ını temizleyebilir. 1 litre suya 1 yemek kaşığı karbonat ekleyin ve sebze ve meyveleri bu karışımda 10 dakika bekletin. Ardından bol suyla durulayın.
- 2. Sirkeli ve Limonlu Su: Mum kaplamaları çözüp yüzeydeki kimyasalları arındırmaya yardımcı olur. 1 litre suya yarım çay bardağı elma sirkesi ve 1 yemek kaşığı taze limon suyu ekleyin. Sebze ve meyveleri bu karışımda 10 dakika bekletin, sonra bol suyla durulayın.
- 3. Tuzlu Su: Hem pestisitleri hem de zararlı böcekleri uzaklaştırarak güvenli bir tüketim sağlar. 1 litre suya 2 yemek kaşığı tuz ekleyin ve sebzeleri bu suyun içinde 10 dakika bekletin. Ardından bol suyla durulayın.
Yanlış Yıkama Yöntemleri
Bazı yanlış yıkama teknikleri sağlığımıza zarar verebilir ya da sebze ve meyvelerin besin değerini azaltabilir. Bu nedenle sebze ve meyveleri sabun veya deterjanla yıkamak sakıncalıdır. Sadece suyla yıkamak da pestisitlerden arındırmaz, çünkü çoğu yağ bazlı veya suya dayanıklı formüllerle üretilmiştir. Ayrıca, sebze ve meyveleri uzun süre suda bekletmek de doğrudan doğruya yanlıştır. Bu nedenle, sebze ve meyveleri en fazla 10 dakika suda bekletmek, pestisitlerin çözünmesi için yeterlidir.
