Uyku ve Sağlık İlişkisi
Uyku, genel sağlık ve refahın temel taşlarından biri olarak kabul edilmektedir. Yeterli bir uyku, beynin dinlenmesini ve yenilenmesini sağlar, stresin birikmesine karşı koruyucu bir etki gösterir ve enerji seviyelerinin yeniden dolmasına yardımcı olur. Ancak, kötü geçen geceler, kilo alımından depresyon, anksiyete ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkların ortaya çıkmasına kadar birçok sağlık sorununu da beraberinde getirebilir. Bu nedenle, uykusuz geçen gecelerin vücuda zarar verdiği görüşü toplumda yaygın bir biçimde yer edinmiştir.
Ancak The Journal of Immunology dergisinde 24 Şubat 2025 tarihinde yayımlanan yeni bir araştırma, yalnızca bir gecelik uykusuzluğun bile, hem obez bireylerde hem de zayıf ve sağlıklı kişilerde hücresel düzeyde değişiklikler meydana getirebileceğini ortaya koymuştur.
Araştırmanın Detayları
237 kişinin uyku alışkanlıkları incelendi. topsante‘nin haberine göre, araştırmacılar bu sonuca ulaşmak için 237 sağlıklı katılımcının uyku alışkanlıklarını derinlemesine inceledi. Katılımcılar, vücut kitle indeksine (VKİ) göre zayıf, kilolu ve obez olmak üzere üç gruba ayrıldı. Bir hafta boyunca, bu katılımcılara uyku süreleri, uyku kalitesi ve kesintileri analiz etmek amacıyla aktivite sensörleri takıldı. Ayrıca, katılımcılara çeşitli kan testleri de uygulandı.
Yapılan araştırma, obez bireylerin uyku kalitesinin diğer gruplara göre belirgin bir şekilde daha düşük olduğunu ortaya koymuştur. Kan testlerinde yüksek düzeyde inflamasyon belirteçleri tespit edilmesi, bu kişilerin daha yüksek kronik inflamasyondan etkilendiklerini göstermektedir. Araştırmacılar, ayrıca klasik monositlerin (bağışıklık hücreleri) sayısında bir azalma, klasik olmayan monositlerde ise bir artış gözlemlemişlerdir. Bu hücreler, inflamasyon sinyallerine verilen yanıtta kritik bir rol oynamaktadır.
Uykusuzluğun Etkileri
Araştırmanın ikinci aşamasında, araştırmacılar beş sağlıklı, zayıf genç yetişkinden 24 saat boyunca hiç uyumamalarını istemiştir. Sonuçlar, obez katılımcılarda gözlemlenen bulgularla benzerlik göstererek, bu grupta da klasik olmayan monositlerde bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Yani, yalnızca bir gecelik uykusuzluk, zayıf ve sağlıklı bireylerin sağlığını da olumsuz etkileyebilmektedir.
Araştırmacılara göre, tekrarlayan uykusuz geceler, obezite, diyabet ve kalp damar hastalıkları gibi patolojilerin gelişimiyle ilişkili inflamasyon mekanizmalarını tetikleyebilir.
Uyku Bozukluğu Üzerine Düşünceler
Uyku bozukluğu giderek artıyor. Çalışmaya liderlik eden Dr. Fatema Al-Rashed, yaptığı açıklamada, “Sonuçlarımız, uyku bozukluğunun giderek artan bir halk sağlığı sorunu olduğunu gösteriyor” dedi. Dr. Al-Rashed, teknolojik gelişmeler, ekran başında geçirilen sürenin artması ve değişen toplumsal normların düzenli uyku saatlerini giderek daha fazla bozduğunu ifade ederek, “Uyku bozukluğunun bağışıklık sağlığı ve genel refah üzerinde derin etkileri vardır” şeklinde belirtti.
Dr. Al-Rashed, “Uzun vadede, bu araştırmanın, uykunun halk sağlığındaki temel rolünü kabul eden önlemler ve stratejilere yol açmasını umuyoruz” dedi. Araştırmacılar, şimdi uyku eksikliği ile bağışıklık sistemindeki değişiklikler arasındaki mekanizmaları daha detaylı incelemeyi ve uyku terapisi gibi müdahalelerin bu değişiklikleri tersine çevirebilir mi olduğunu araştırmayı planlıyorlar.
