Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre, 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 10,8 milyon kişiye tüberküloz (verem) tanısı konulmuş ve bu hastalık nedeniyle 1,25 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. Tüberküloz, bulaşıcı hastalıklar arasında en fazla ölüm nedenleri arasında, Kovid-19’dan sonra ikinci sırayı almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tahminlerine göre, tüberküloz ile küresel mücadele kapsamında uygulanan etkili tanı ve tedavi programları sayesinde 2000-2023 yılları arasında yaklaşık 79 milyon hayat kurtarılmıştır.
Tüberkülozun Bulaşıcılığı
Tüberküloz, “mycobacterium tuberculosis” adı verilen bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Genellikle akciğerleri etkileyen bu hastalık, aynı zamanda tüm doku ve organları da tutabilme potansiyeline sahiptir. Akciğer tüberkülozu, hasta bireyin öksürmesi veya hapşırması sonucu hava yoluyla kolayca bulaşabilir. Özellikle hasta ile aynı kapalı ortamda uzun süre kalan kişilerde bulaşma riski artmaktadır.
Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı
Sağlık Bakanlığı, tüberkülozdan korunmak amacıyla “Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı”nı küresel sağlık hedefleri ve standartları doğrultusunda uygulamaktadır. Bu program çerçevesinde verem savaş dispanserlerinde tanı, tedavi ve takip hizmetleri hastalara ücretsiz olarak sunulmaktadır. Tüberküloz tanısı alan hastalar, tedavi süreçleri boyunca dispanserlerdeki sağlık çalışanları tarafından sürekli olarak izlenmekte ve gerekli desteklerin tamamı kendilerine sağlanmaktadır.
Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında, bebeklere iki aylıkken ücretsiz olarak uygulanan BCG (Bacillus Calmette-Guerin) aşısı, tüberküloz menenjiti ve miliyer tüberkülozdan korunmada kritik bir rol oynamaktadır.
Tüberküloz Belirtileri ve Korunma Yöntemleri
Tüberküloz hastalığı belirtileri arasında uzun süreli öksürük, ateş ve gece terlemeleri yer almaktadır. Bu belirtileri gösteren kişilerin bir sağlık kuruluşuna başvurmaları son derece önemlidir. Ayrıca hasta yakınları ve temaslıların, bulaşıcı tüberküloz hastalığından korunmak amacıyla koruyucu ilaçlar kullanması ve kişisel enfeksiyon kontrol önlemlerine riayet etmesi gerekmektedir.
- Maske kullanımı
- Doğal havalandırmanın sağlanması
- Genel hijyen kurallarına uyum
Yalnızca düzenli ilaç kullanımı ile tedavi edilebilen tüberküloz, etkili ve düzenli bir tedavi ile genellikle 2-3 hafta içinde bulaştırıcılığı sona erdirebilmektedir. Tüberküloz tanısı alan hastaların ilaçları, Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak temin edilmekte ve tedavi süreçleri titizlikle izlenmektedir. Başta dirençli tüberküloz hastaları olmak üzere, tüm hastalar Ankara, İzmir ve İstanbul’daki referans hastanelerinde ücretsiz tedavi edilmektedir.
Doğrudan Gözetimli Tedavi Uygulaması
Tüberküloz tedavisinde etkinliğin artırılması için hastaların ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanmaları gerekmektedir. Bu nedenle, ilaçlar doğrudan gözetimli tedavi uygulamasıyla verilmektedir. Hastalar, bir sağlık görevlisi eşliğinde ilaçlarını alarak tedaviye sadık kalmaları yönünde teşvik edilmektedir. Doğrudan gözetimli tedavi uygulamasına düzenli katılan hastalara, Sağlık Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında imzalanan protokol çerçevesinde şartlı nakdi yardım yapılmaktadır.
Ayrıca, mobil tarama araçlarıyla her yıl düzenli olarak cezaevleri, okul ve iş yeri gibi toplu yaşam alanlarında taramalar yapılmaktadır. Erken tanı, tüberkülozun yayılmasını önlemede kritik bir rol oynamaktadır.
