Çocuklarda Kısa Boyun Önemi ve Tanı Süreci
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülay Karagüzel, çocuklarda kısa boyun doğru bir şekilde tanımlanabilmesi için boy ölçümünün dikkatlice yapılması gerektiğini vurguladı. Çocukların boylarının doğru bir biçimde ölçülmesi için, çıplak ayakla ve uygun pozisyonda ölçüm yapılmasının şart olduğunu belirten Karagüzel, çocuklar için normal boy aralığının ne olduğunu bilmenin önemine dikkat çekti.
Büyüme çağındaki çocukların boyunun yaşa, cinsiyete ve etnik kökene göre değişkenlik gösterdiğini ifade eden Karagüzel, kısa boylu çocuklara doğru tanı koyabilmek ve erken müdahale yapabilmek için çocuğun yaş ve cinsiyetine göre hazırlanan büyüme eğrilerinin kullanılmasının şart olduğunu dile getirdi. “Boyu kısa” diyerek doktora getirilen bazı çocukların boylarının normal çıktığını, ancak boy kısalığı olan bazı çocukların uzman kontrolüne geç kalınarak götürüldüğünü belirtti. Bu sebeple, doğumdan itibaren tüm çocukların düzenli olarak büyüme süreçlerinin izlenmesi gerektiğini vurguladı. Büyüme izlenirken, uzama hızının hesaplanarak büyümenin temposunun da değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Sağlıklı Büyüme İçin Temel Faktörler
Karagüzel, çocukların sağlıklı büyümesinin sağlanabilmesi için sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve yeterli egzersiz gibi düzeltilebilir faktörlerin kritik önem taşıdığını belirtti. Ayrıca, anne ve baba boyuyla ilişkili genetik potansiyelin yanı sıra, stresle ilişkili duygu durumlarının da göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti.
Boy kısalığının, bazı durumlarda kronik hastalıkların bir belirtisi olabileceğini vurgulayan Karagüzel, “Boy kısalığı olan bir çocuğun sistematik muayeneleri yapılmalıdır. Bu muayene ile birlikte başka bir hastalık belirtisinin olup olmadığı değerlendirilmelidir. Örneğin, boy kısalığı ile birlikte kilo kaybı da gözlemleniyorsa, malnütrisyon (protein-enerji yetersizliği) veya kronik ishale yol açan bağırsak emilim bozuklukları gibi durumlar düşünülmelidir” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Gülay Karagüzel, boy kısalığı ile birlikte görülebilecek diğer sağlık sorunlarına da dikkat çekti. Kronik böbrek, karaciğer, metabolik, romatolojik, kan, kalp ve bazı genetik hastalıklar ile birlikte erken ergenlik ve hipotiroidinin de boy kısalığına neden olabileceğini belirtti. Ancak bu tür durumlarda, çocuklarda ek bulguların da gözlemlenebileceğini kaydetti.
Dengeli Beslenmenin Önemi
Çocukların yaşlarına uygun kalori ihtiyacını içeren dengeli ve doğal bir beslenme düzeninin son derece önemli olduğunu vurgulayan Karagüzel, rafine gıdalardan, abur cubur olarak bilinen atıştırmalıklardan ve tek yönlü beslenmeden kaçınılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, ergenlik döneminde hormonların etkisiyle büyümenin ivme kazandığına işaret ederek, “Ergenlik evresine özgü büyüme atağının olmaması, final boyunun beklenenden daha kısa olmasına yol açabilir. Bu nedenle, ergenlik bozukluklarına yol açabilecek olumsuz yaşam faktörlerinden uzak durulması gerekmektedir” ifadelerini kullandı.
Kısa Boyun Tedavi Süreci
Boy kısalığının tedavi edilebilmesi için öncelikle sebebinin doğru bir şekilde belirlenmesinin kritik öneme sahip olduğunu vurgulayan Karagüzel, “Eğer sebep hipotiroidi ise, uygun bir tiroid hormonu tedavisi uygulanmalıdır. Anemi durumu varsa, ona yönelik tedavi yapılmalıdır. Büyüme hormonu eksikliği söz konusu ise, büyüme hormonu tedavisi uygulanır. Ancak, henüz tedavi edilemeyen bazı genetik kökenli kısalıklar da bulunmaktadır” şeklinde açıklamada bulundu.
