İleri Yaşlarda Unutkanlık: Alzheimer mı, Normal Basınçlı Hidrosefali mi?
İleri yaşlarda ortaya çıkan unutkanlık, birçok insanın aklında “Alzheimer mı?” sorusunu canlandırır. Ancak, bu soruya kesin bir “Evet” yanıtı vermek doğru değildir. Zira, Alzheimer ile Parkinson hastalığına benzer belirtiler gösteren Adams Hakim Sendromu veya diğer adıyla Normal Basınçlı Hidrosefali de unutkanlık ile kendini gösterebilir. Beyin omurilik sıvısının beyinde birikmesi sonucu ortaya çıkan bu hastalık, çoğu zaman Alzheimer ile karıştırılmaktadır. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Miktat Kaya, ‘normal basınçlı hidrosefali’nin belirtilerini, doğru teşhis ve tedavi yöntemlerini şu şekilde açıklamaktadır:
Normal Basınçlı Hidrosefali Nedir?
Normal basınçlı hidrosefali, beyin omurilik sıvısının beynin sıvı dolu odalarında (ventriküllerinde) birikmesine rağmen kafa içi basıncın normal seviyelerde seyrettiği bir hastalıktır. Bu durum genellikle yaşlı bireylerde görülmektedir. Hastalığın başlıca belirtileri arasında:
- Bilişsel Fonksiyonlardaki Bozulmalar: Unutkanlık ve konsantrasyon problemleri gibi sorunlar, hastaların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir.
- Yürüme Bozuklukları: Hastalar genellikle küçük adımlarla yürür, adeta ayaklarını yerden kaldıramazlar. Denge sorunları, günlük aktivitelerde zorluk yaşatabilir.
- İdrar Kaçırma: Genellikle yürüme bozukluğu ile birlikte ortaya çıkan bu durum, hastalar üzerinde sosyal ve psikolojik baskı oluşturabilir.
Yürüme Bozukluğu:
Normal basınçlı hidrosefali vakalarında en yaygın görülen belirtidir. Hastaların yürüyüşleri kısıtlı hale gelir ve çoğu zaman denge sorunları ile karşılaşırlar. Bu durum, günlük yaşantılarını zorlaştırabilir.
İdrar Kaçırma:
Yürüme bozukluğuyla sıkça ilişkili olan idrar kaçırma durumu, ani idrar yapma isteği ve kontrol edememe gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durum, hastanın sosyal hayatında önemli kısıtlamalara yol açabilir.
Bilişsel Bozukluklar:
Hastalığın seyrinde hafıza kaybı, odaklanma zorluğu ve genel bilişsel işlevlerde yavaşlama görülebilir. Bu belirtiler, hastaların düşünme süreçlerini olumsuz etkileyebilir ve zamanla Alzheimer ile karıştırılabilir. Ancak, ‘Adams hakim sendromu’nda bilişsel bozukluklar genellikle daha yavaş ilerler.
Nasıl Teşhis Edilir?
Normal basınçlı hidrosefali tanısı, belirtilerin dikkatlice değerlendirilmesi ve beyin görüntüleme yöntemleri ile konulmaktadır. Beyin MR ve BT (Bilgisayarlı Tomografi) taramaları, ventriküllerdeki genişlemeyi ve sıvı birikimini tespit etmek için kullanılır. Ayrıca, lomber ponksiyon testi ile beyin omurilik sıvısının basıncı ölçülür ve semptomların düzelip düzelmediği gözlemlenebilir.
Tedavisi Mümkün mü?
Erken tanı ve tedavi edilmediğinde hastalık ilerleyebilir. Ancak, doğru bir teşhis ile yapılan cerrahi müdahale (şant yerleştirilmesi), hastaların yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir. Şant, beyindeki fazla sıvıyı vücudun başka bir bölgesine, genellikle karın boşluğuna yönlendirir. Bu, beyin üzerindeki baskıyı azaltarak hastanın semptomlarının hafiflemesine olanak tanır. Cerrahi müdahale sonrasında hastalar genellikle birkaç hafta içinde olumlu sonuçlar alabilirler. Şant ameliyatı sonrası iyileşme süreci, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çoğu hasta, yürüme bozuklukları, bilişsel işlevler ve idrar kontrolünde belirgin bir iyileşme yaşayabilir. Ancak, şantın zamanla tıkanması veya enfekte olması gibi komplikasyonlar gelişebileceğinden, düzenli kontroller ve takip oldukça önemlidir.
