Yılbaşından Bu Yana Zamların Etkisi
2023 yılının başından itibaren, iğneden ipliğe yağan zamlar, sabit gelirlilerin maaşlarını daha ilk aydan etkisi altına aldı. İşçi, emekli ve memurlar gibi sabit gelirli bireyler, yılın başında yapılan zamların ardında, gerçek alım gücünün ne kadar eridiğini gözlemlemekte. Örneğin, en düşük emekli maaşına 1.969 lira zam yapılmasına rağmen, emeklilerin elinde sadece 870 lira kaldı. Aynı şekilde, asgari ücretlinin 5 bin 102 liralık zammından sonra geriye kalan miktar ise yalnızca 3 bin 423 lira oldu.
Ocak ayı için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonu yüzde 5.03, Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise yüzde 8.22 olarak hesapladı. Yılın başında asgari ücret, 17 bin 2 liradan 22 bin 104 liraya yükseltilmişti. Ancak, asgari ücretin alım gücü, 1 Şubat itibarıyla TÜİK’in enflasyonuna göre 1.059 lira eriyerek 21 bin 45 liraya, ENAG enflasyonuna göre ise 1.679 lira eriyerek 20 bin 425 liraya düştü. Bu durum, asgari ücretin alım gücünün Türk-İş’in ocak ayı için hesapladığı 22 bin 131 liralık açlık sınırının 1.706 lira altında kaldığını ortaya koyuyor.
Açlık Sınırının Altında Kalan Maaşlar
Bir aylık enflasyon dalgası, emeklinin yılbaşı zammını ve alım gücünü ciddi şekilde etkiledi. En düşük işçi, esnaf ve çiftçi emeklisinin Hazine destekli aylığı, 1.969 liralık zamla 12 bin 500 liradan 14 bin 469 liraya çıkarılmıştı. Ancak açlık sınırının yarısına yakın bir rakama belirlenen en düşük emekli aylığının alım gücü, TÜİK enflasyonu dikkate alındığında 693 lira eriyerek 13 bin 776 liraya, ENAG enflasyonu dikkate alındığında ise 1.099 lira eriyerek 13 bin 370 liraya düştü. Dolayısıyla, emeklilerin elinde kalan miktar, yapılan 1.969 liralık zammın sadece 870 lirası oldu. En düşük memur emeklisinin 2 bin 30 liralık zammından elinde kalan miktar ise 540 lira olarak kaydedildi.
TÜİK’in açıkladığı yüzde 5.03’lük ocak ayı enflasyonunun ardından, Merkez Bankası’nın 2025 yılı için öngördüğü yüzde 21’lik enflasyon hedefinin gerçekleşmesi oldukça zor bir hale geldi. Oysa yılbaşı zamları, Merkez Bankası’nın enflasyon hedeflerine göre belirlenmişti.
6 Aylık Zamdan Kalan
Yeni yılda memur ve memur emeklilerine yapılan yüzde 11.54’lük zam, 6 aylık bir dönem için geçerliydi. Ancak, bu zam TÜİK’e göre yaklaşık yarısı, ENAG’a göre ise üçte ikisi daha ilk ayda kayboldu. Memur ve emeklilerin elinde sadece yüzde 3.3’lük bir zam kalmış durumda. Yılbaşında 40 bin 375 lira olarak belirlenen en düşük memur maaşının alım gücü, TÜİK’e göre 38 bin 441 liraya, ENAG’a göre ise 37 bin 308 liraya geriledi. Bunun yanı sıra, 46 bin 337 lira olan öğretmen maaşının alım gücü 3 bin 520 lira eriyerek 42 bin 817 liraya, 55 bin lira olan polis maaşının alım gücü ise 4 bin 178 lira eriyerek 50 bin 822 liraya düştü.
