Türkiye’nin Yolsuzlukla Mücadelesi ve Algı Endeksi 2024
Ali Can POLAT Türkiye, 1990’lı yıllardan bu yana yolsuzlukla mücadelede ciddi zorluklar yaşamaktadır. Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından yayımlanan 2024 Yılı Yolsuzluk Algı Endeksi sonuçları, bu durumu bir kez daha gözler önüne serdi. Endekse göre Türkiye, 180 ülke arasında yolsuzluk algısının en yüksek olduğu ülkelerden biri olarak 107. sırada yer aldı. Bu sıralamada Hindistan, Lesotho, Endonezya, Etiyopya, Zambiya, Guyana, Surinam, Burkina Faso, Gana, Solomon Adaları ve Senegal gibi ülkeler Türkiye’yi geride bıraktı. Türkiye, Tayland, Nijer, Nepal, Malezya, Brezilya ve Cezayir ile aynı puanı paylaşarak 34 puanla 107. sıraya yerleşti. Bu, Türkiye’nin 2004 yılından bu yana aldığı en düşük puan olarak kaydedildi.
Endeksin tarihine göz attığımızda, Türkiye’nin en yüksek puanı 2013 yılında 50 olarak belirlenmişti. Ancak bu tarihten itibaren yolsuzluk algısında bir gerileme süreci başladı. Türkiye’nin puanı 2014 yılında 45, 2015 yılında ise 42’ye düştü. Son 10 yıl içinde Türkiye, toplamda 8 puan kaybetti. 2020 Yılı Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 40 puan, 2021’de 38 puan, 2022’de 36 puan ve 2023’te 34 puan ile endekste yer aldı. 2024 yılında ise küresel ortalamanın 43 puan olduğu göz önüne alındığında, Türkiye bu ortalamanın gerisinde kaldı.
Kamu sektöründeki yolsuzluk düzeyine ilişkin iş insanları ve ülke uzmanlarının algılarını içeren çeşitli veri kaynaklarının bir araya getirilmesiyle oluşturulan endeksin sonuç raporunda, Türkiye’nin, 2013 yılından bu yana 16 puan kaybettiği ve Avrupa Birliği üyelik sürecinde bulunan ülkeler arasında en düşük puanlardan birine sahip olduğu vurgulandı. Raporda, “Türkiye’nin puan artışının gerçekleşmemesinde, bağımsız bir Yolsuzlukla Mücadele Kurumu’nun bulunmaması, denetim mekanizmalarındaki zayıflıklar ve reform eksiklikleri önemli faktörlerdir” denildi.
Otoriter Rejimlerde Yolsuzluk Algısı
Yolsuzluk Algı Endeksi raporunda, tam demokratik ülkelerin ortalama 73 puan aldığı, kusurlu demokrasilerin 47 puan ve otoriter rejimlerin ise 33 puan aldığı ifade edilmektedir. Türkiye, 34 puan ile otoriter rejimlerin ortalamasına oldukça yakın bir seviyede konumlanmıştır. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı François Valérian Chair, “Uluslararası toplum ve her ülke, yolsuzlukla mücadeleyi en üst düzeyde ve uzun vadeli bir öncelik haline getirmelidir. Bu, otoriterliğe karşı durmak ve barışçıl, özgür ve sürdürülebilir bir dünyayı korumak için hayati bir öneme sahiptir” şeklinde açıklamalarda bulundu.
