Fahiş Fiyat Artışları ve Tarımda Sahtecilik
Son yıllarda tarım sektöründe yaşanan fahiş fiyat artışları, çiftçilerin yaşadığı sorunların katlanarak büyümesine neden oldu. Bu durum, tarım ürünlerinde sahtecilik ve gübrede bile hileli üretimle sonuçlandı. Örneğin, 2020 yılında ton fiyatı 2.140 lira olan gübre, günümüzde 25.200 liraya fırladı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, bu sahte gübre olaylarını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı.
Gürer, gübredeki fahiş fiyat artışlarının çiftçilerin toprağa yeterli gübre verememesine yol açtığını belirterek, “Sulu tarımda gübre kullanımı dekarda 85 kiloyu buluyor,” dedi. Son dönemde ardı ardına sahte gübrelerin yakalandığına dikkat çeken Gürer, “2024’te çiftçiye verilecek gübre desteği 4 milyar 965 milyon lira. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı çiftçi sayısı ise 2 milyon 750 bin. Çiftçi başına düşen destek miktarı sadece 1.805 lira. Oysa taban gübrenin fiyatı 5.800 TL’ye ulaşmış durumda,” ifadelerini kullandı.
Kayıtdışılık Artıyor
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, çiftçilerin çuvallardaki Gübre Takip Sistemi barkodlarını kontrol etmediğini, bazen de ekonomik güçlükler nedeniyle ucuz gübre almak zorunda kaldıklarını ifade etti. Sahte gübrelerin, gerçek gübrelerin muadili olarak yarı fiyatına çiftçilere satıldığını belirten Kapıkıran, şu bilgileri aktardı:
- “Şikayetler üzerine yakalanan sahte gübrelere el konuldu ve bu gübrelerin varsayılan içerikte olmadığı tespit edildi.”
- “Kayıt dışı, ruhsatsız sahte gübre üretiminin denetlenmesi ve engellenmesinde yaşanan eksiklikler, yeni bir denetim uygulama sistematiğine ihtiyaç olduğunu gösteriyor.”
Gürer’den Bakan Yumaklı’ya 5 Soru
CHP’li Fethi Gürer, TBMM Başkanlığı’na sunduğu önerge ile Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya şu soruları yöneltti:
- “2024 yılında kaç ton sahte gübre yakalanmıştır? Bir önceki yıla göre bu rakam arttı mı?”
- “Sahte gübre nedeniyle çiftçilerin uğradığı zararın tutarı nedir?”
- “Çiftçimize bu konuda herhangi bir destek verilmiş midir?”
- “Sahte gübre nedeniyle yasal işlem yapılan kişi sayısı kaçtır?”
- “İzinli gübre satış yerlerinde de sahte gübre olaylarına rastlanmış mıdır?”
- “Gübrede sübvansiyon sağlanacak mı?”
‘Tek Motivasyon Maliyeti Düşürmek’
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Komite Başkanı Nurten Sırma, tarım sorunlarının temelinde güvenli bir tedarik zinciri oluşturulması gerektiğini vurguladı. Sırma, “Hemen hemen her alanda sahteciliğin ve tağşişin olduğunu görmekteyiz. Bu tür uygulamaları gerçekleştirenlerin tek motivasyonu maliyetleri düşürmek. Sorunun kaynağının tüccarlardan kaynaklandığını düşünüyorum,” şeklinde konuştu.
