Suriye’de Ekonomik Dönüşüm ve Türkiye İlişkileri
Suriye’de Beşar Esad rejiminin Aralık 2024’te devrilmesinin ardından kurulan geçici hükümet, Türkiye ile olan ticari ilişkileri derinden etkileyen önemli bir karar aldı. Yeni yönetim, Türkiye sınırından yapılan ithalatlara uygulanan gümrük vergilerini yüzde 300 ila yüzde 500 arasında artırma kararı aldı. Bu durum, iki ülke arasındaki ticaretin adeta durma noktasına gelmesine neden oldu. Hem Türk ihracatçılar hem de Suriyeli ithalatçılar, bu yeni düzenlemenin sonuçlarıyla karşı karşıya kalıyor.
Özellikle Suriye’nin kuzeyinde muhalif güçlerin kontrolündeki sınır kapılarından yapılan ticarette ciddi sorunlar yaşanmaya başlandı. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, bu gelişmelerle birlikte sektör temsilcilerinin ilgili bakanlıklarla sürekli iletişim halinde olduğunu belirtti. Kadooğlu, gümrük vergisi artışının Türkiye’nin Suriye’ye ihracatını neredeyse durma noktasına getirdiğini vurgulayarak, sorunun çözümü için hem diplomatik hem de ticari adımların atılması gerektiğini ifade etti.
- Türkiye’nin Suriye’ye yönelik ihracatında önemli bir paya sahip olan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve diğer gıda ürünleri, alınan bu karar nedeniyle büyük zararlar yaşama riskiyle karşı karşıya.
- İhracatçılar, yüksek gümrük vergileri yüzünden rekabet güçlerini kaybetmekten ve ürünlerinin sınırdan geçememesinden endişe duymaktadır.
Celal Kadooğlu, gelişmeleri yakından takip ettiklerini dile getirerek, “Bütün sektörlerimizi kapsayan bu sorunun çözümü için üzerimize düşenleri yapmaya çalışıyoruz. Krizin derinleşmeden çözümü için ilgili bakanlıklarımızla sürekli temas halindeyiz. Bu karar, Suriyeli vatandaşların derin bir enflasyon ile karşılaşmasına ve alım güçlerinin tamamen sıfırlanmasına yol açabilir” dedi.
Sınırda TIR Kuyrukları ve Ticaretin Durumu
Birçok ürüne uygulanan yüksek gümrük vergilerinin ürün maliyetlerini üç veya dört kat artırdığını belirten Kadooğlu, “2024 yılında ortalama aylık 30 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiğimiz Suriye’de, şu anki gümrük vergileri nedeniyle ihracatımız durma noktasına geldi. Sınırda TIR’ların oluşturduğu kilometrelerce kuyruk, bu durumun en iyi göstergesi” şeklinde konuştu.
Bakanlıkların Harekete Geçmesi
Öte yandan, Suriyeli ithalatçılar da artan maliyetler nedeniyle hem stok yönetiminde hem de piyasa talebini karşılama konusunda zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Geçici hükümetin bu kararı, bölgedeki ticari dengeleri değiştirmekle kalmayıp, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler üzerinde uzun vadedeki olumsuz etkileri de beraberinde getirebilir.
Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapan firmalar, sorunun çözümü için hükümet düzeyinde daha aktif bir müdahale talep ediyor. Ayrıca, Suriyeli ithalatçılar da mevcut ekonomik durumun ticaret üzerindeki etkisini hafifletmek amacıyla alternatif çözümler arayışında. Ticaret Bakanlığı’ndan edinilen bilgilere göre, Suriye’nin geçici hükümeti ile Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın bugün yapacağı toplantıda bu konunun ele alınacağı ve iki ülkenin ticaretinin aksamaması adına gümrük vergilerinin makul seviyelere çekilmesi yönünde bir karar çıkmasının beklendiği ifade ediliyor.
