TCMB Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Ocak ayına dair Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, yıllık enflasyonun enerji kaleminde görece yatay bir seyir izlediği, ancak diğer temel gruplarda belirgin bir gerileme yaşandığı vurgulandı. Bununla birlikte, aylık enflasyon oranlarının ciddi bir artış gösterdiği ifade edildi. Aralık ayında maaş zamlarının netleştiği dönemde aylık enflasyon yüzde 1,03 seviyesinde açıklanırken, Ocak ayında bu oran yüzde 5,03’e yükseldi. Aylık fiyat artışlarında hizmetler sektörü ön plana çıktı.
TCMB, enflasyondaki yükselişin nedenlerini araştırırken, kira artışları ve sağlık hizmetlerindeki fiyat artışlarının enflasyonu yukarı çeken önemli etkenler olduğunu belirtti. Tüketici sepetindeki güncellemelerle birlikte hizmetler sektörünün payının artırılması, Ocak ayı enflasyonuna yaklaşık 0,3 puan katkı sağladı. Bu bağlamda, B ve C göstergelerinin mevsim etkilerinden arındırılmış aylık artışlarının yükseldiği, fakat yıllık artışlarının gerilemeye devam ettiği gözlemlendi. Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminde ilk çeyreğe özgü geçici bir yükseliş yaşandığı belirtildi.
Kiralardaki Artış Etkili Oldu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), hane halkı tüketim kalıplarındaki değişiklikleri göz önünde bulundurarak tüketim sepeti ve ağırlık yapısını her yıl başında güncellemektedir. 2025 yılında gıda grubunun sepet içindeki ağırlığı değişmezken, hizmet grubunun ağırlığı kira ve diğer hizmetler kalemleri öncülüğünde 3,11 puan artış gösterdi. Bu doğrultuda, B ve C göstergelerinin ağırlıkları sırasıyla 1,28’er puan artarak yüzde 74,10 ve yüzde 60,83 seviyelerine ulaştı.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde; temel mal, gıda, alkol-tütün-altın, enerji ve hizmet gruplarının katkılarının bir önceki aya göre sırasıyla 1,30, 0,60, 0,23, 0,11 ve 0,02 puan azaldığı tespit edildi.
Mevsimsellikten Arındırılmış Veriler
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle yapılan incelemeler, tüketici fiyatlarındaki aylık artışın önceki aya kıyasla arttığını göstermektedir. Aylık artışlar, B endeksini oluşturan grupların genelinde belirgin bir şekilde yükselirken, işlenmiş gıda grubundaki artış da dikkat çekmektedir. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, Ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde bir yükselişe işaret etti. Hizmet fiyatları, Ocak ayında yüzde 10,26 ile önemli bir artış gösterirken, bu grubun yıllık enflasyonu ise 2,78 puan düşerek yüzde 62,95 seviyesine geriledi.
Sağlık Hizmetleri Belirgin Oldu
Hizmetler grubu içerisinde diğer hizmetler, aylık yüzde 16,72’lik yüksek bir artışla öne çıktı. Bu durum, geçmiş enflasyona endeksleme ve zamanla fiyatlama davranışlarının yaygın olduğu sağlık hizmetleri, yeniden değerlemeye tabi kalemler, iş gücü giderlerini kapsayan bakım onarım kalemleri ve özel sektör eğitim hizmetlerindeki yüksek fiyat artışlarının etkisiyle gerçekleşti. Sağlık hizmetlerinde, özel sektördeki tarife artışlarının yanı sıra, SGK Sağlık Uygulamaları Tebliği’ndeki muayene katılım payı artışlarının da etkisi belirgin bir şekilde hissedildi.
Bu kapsamda, SUT çerçevesinde resmi sağlık hizmeti sunucularında ödenen muayene katılım payı tutarlarında 2017 yılından bu yana ilk kez artışa gidilirken, bu düzenlemenin Ocak ayı tüketici fiyat artışına etkisi 0,56 puan olarak hesaplandı. Ayrıca, yapılan düzenlemenin Ocak ayı ortasından itibaren yürürlüğe girmesi nedeniyle Şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan etkileri olacağı not edildi.
Aylık bazda kira grubu enflasyonu, sözleşme yenileme oranındaki mevsimsel artışın etkisiyle yüzde 8,66 oranında artarken, bu gruptaki yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 100,64 seviyesine geriledi. Ulaştırma hizmetleri alt grubunda ise aylık enflasyon (yüzde 7,89) yönetilen kalemlerin etkisiyle güçlendi. Ocak ayında ücret gelişmelerinin etkisinin hissedildiği emek yoğun lokanta-otel fiyatları yüzde 6,50 oranında artarken, haberleşme grubunda aylık fiyat artışı yüzde 2,82 ile görece sınırlı kaldı.
Alt Gruplarda Enflasyon Geriledi
Temel mal grubu fiyatları yüzde 0,74 oranında ılımlı bir artış gösterirken, bu grubun yıllık enflasyonu 3,48 puanlık düşüşle yüzde 23,95 seviyesine geriledi. Ocak ayında yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda geriledi. Dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları yüzde 2,74 oranında artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu yüzde 20,05’e indi. Bu dönemde emek yoğun mobilya kalemi fiyatları yüzde 7,27, elektrikli ve elektriksiz ev aletleri fiyatları yüzde 2,12, otomobil fiyatları ise yüzde 1,29 ile görece ılımlı fiyat artışları kaydetti.
Mevsimsel etkiler nedeniyle giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlarda yüzde 5,46 gerileme yaşanırken, yıllık enflasyon 4,84 puan düşüşle yüzde 26,83 oldu. Diğer temel mallarda ise fiyatlar yüzde 2,52 oranında yükseldi. Enerji fiyatları Ocak ayında yüzde 6,10 artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu 0,06 puan düşerek yüzde 43,05 oldu. Bu artışta, şebeke suyundaki yükseliş (yüzde 20,30) öne çıkmaktadır. Ayrıca, TL cinsi uluslararası enerji fiyatlarındaki artışlar ve maktu ÖTV artışının etkisiyle akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla aylık yüzde 4,96 ve yüzde 4,05 oranında artış kaydetti.
Alkollü içecekler ve tütün fiyatları yüzde 1,02 oranında artarken, bu gruptaki yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 34,10’a geriledi. Alkollü içeceklerde fiyatlar otomatik maktu vergi artışını takiben yükselirken (yüzde 12,77), tütün ürünlerinde bu vergi artışına rağmen fiyat değişikliği yaşanmadı. Ocak ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 3,86 artarken, yıllık enflasyon 1,82 puan gerileyerek yüzde 41,76 oldu. Yıllık enflasyon, işlenmiş gıda grubunda 1,77 puan artışla yüzde 39,44 seviyesine ulaşırken, işlenmemiş gıda grubunda 6,12 puan düşüşle yüzde 44,17 olarak gerçekleşti.
Ocak ayında işlenmemiş gıda fiyatları yüzde 2,66 artış gösterdi ve bu artışta taze meyve ve sebze (yüzde 3,41) ile kırmızı et (yüzde 3,32) fiyatlarının etkisi belirleyici oldu. İşlenmiş gıda grubunda ise fiyatlar yüzde 4,92 artış kaydetti; bu alt grupta, ekmek ve tahıllar (yüzde 8,08) ile süt ve süt ürünleri dikkat çekti.
Yurt içi üretici fiyatları Ocak ayında yüzde 3,06 artarken, yıllık enflasyon 1,32 puan düşerek yüzde 27,20 seviyesine geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıklı, dayanıksız tüketim malı ve sermaye malı gruplarındaki fiyat artışları sırasıyla yüzde 6,39, yüzde 4,45 ve yüzde 3,25 olurken, enerji ve ara malları fiyatlarındaki artışlar ise sırasıyla yüzde 2,27 ve yüzde 1,81 ile daha ılımlı bir seyir izledi.
Gıda grubundaki aylık fiyat artışında, ekmek ve tahıllar kaleminin öncülüğünde işlenmiş gıda alt grubunun etkisi belirgin olarak hissedildi. Enerji grubundaki fiyat artışını, şebeke suyu tarifelerindeki yükselişe ek olarak küresel enerji emtia fiyat artışlarının yansımaları sürükledi. Rapora göre, temel mal enflasyonu ise ılımlı seyrini sürdürmeye devam etmektedir. Ocak ayında, ücret artışları, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve maktu vergi güncellemelerinin etkisiyle, dönemsel fiyatlamaya tabi ve geriye doğru endeksleme davranışının yüksek olduğu kalemler öncülüğünde hizmet grubunda aylık enflasyon önemli ölçüde kuvvetlendi.
Fiyat artışları grup geneline yayılırken, sağlık hizmetlerindeki tarife güncellemeleri neticesinde diğer hizmetler alt grubu yüksek aylık enflasyonuyla dikkati çekti. SGK Sağlık Uygulamaları Tebliği çerçevesinde resmi sağlık hizmeti sunucularında ödenen muayene katılım payı tutarlarında 2017 yılından bu yana ilk kez güçlü bir artışa gidildi. Rapora göre, düzenlemenin Şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan etkilerinin olabileceği not edilmekte. Son aylarda üretici fiyatlarında hakim olan ılımlı artış eğilimi ise Ocak ayında kesintiye uğradı.
