Türkiye’de Kaçak Sigara ve Elektronik Sigara Sorunu
Ali Can POLAT tarafından kaleme alınan bu yazıda, Türkiye’deki yüksek vergiler ve düşen alım gücü nedeniyle vatandaşların kaçak alışverişe yönelmesi ele alınıyor. Kaçakçılık o kadar yaygın hale geldi ki, sigara kaçakçıları artık müşterilerin kapısına kadar ürün teslimatı yapabiliyor. Halk sağlığı uzmanları, kaçak elektronik sigaraların ciddi sağlık riskleri taşıdığına dikkat çekerken, tekel bayi dernekleri ise devletin vergi kaybına vurgu yapıyor.
Türkiye’de yaklaşık 20 milyon kişi düzenli olarak sigara tüketiyor ve yıllık 15 milyar dolarlık bir pazar oluşmuş durumda. Her geçen gün yeni bir sigara zammı haberi gelirken, 2020 yılında ortalama sigara fiyatı 16 lira iken, bugün bu fiyatın %400 artışla 80 liraya çıktığı görülüyor. İktidar, bu zamların sigara kullanımını azaltmak amacıyla yapıldığını savunsa da, bu durum sigara kullanıcılarını kaçak sigara ve elektronik sigaraya yönlendirmekte.
Kaçak sigaralar, Vazol, Iqos, Puf gibi isimlerle anılmakta ve Türkiye’de satışı yasak olmasına rağmen oldukça yaygın bir satış ağına sahip. Kaçakçılar, WhatsApp üzerinden iletişim kurdukları müşterilerine ‘kurye’ aracılığıyla kapı teslimatı yapıyorlar.
Kaçak Sigara Pazarındaki Büyüme
Pazar payı yüzde 20
- Bahar K. isimli bir kullanıcı, “Kullandığım sigara 83 liraya çıktı. Her gün yeni zam duyunca artık bıktım, bu nedenle kaçak sigaraya geçtim,” şeklinde ifade ediyor.
- Tekel Bayileri Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, 2 yıl önce bu ürünlerin pazardan yüzde 5 pay aldığını belirtirken, “Sadece geçen yıl sigaraya 7 kere zam geldi. Bu zamlarla birlikte kaçak elektronik sigaraların pazar payı yüzde 20’ye yükseldi,” diye ekliyor.
Vergi Politikaları ve Kaçakçılık
Vergiler çığırından çıktı
Erol Dündar, elektronik sigaraların dünya genelinde yasaklandığını ve talebin o kadar fazla olduğunu belirtiyor ki, kaçakçılar evlere servis yapma yoluna gidiyor. “Bizim müşterimiz yüzde 30 düştü, kaçakçıların müşterisi ise arttı. Elektronik sigaralar gençler arasında da son derece popüler hale geldi. Biz, yasal teamüllere uyarak çocuklara satmıyoruz ama kaçakçılar bu yasalara riayet etmiyor. Sigaradaki vergi politikası, kaçakçılara müşteri kazandırıyor. Bir paket sigaradaki 20 dal sigaranın 16’sı vergi payı, vergiler iyice çığırından çıktı,” diye sözlerine devam ediyor.
