Yükselen Faizlerin Konut Piyasasına Etkisi
Yükselen faiz oranları, inşaat maliyetlerinin artışı ve ev fiyatlarının ulaştığı seviyeler, vatandaşların alım gücünü ciddi şekilde eritti. Bu durum, hem bireylerin konut sahipliği oranını düşürdü hem de inşaat şirketlerinin 2024’te yeni projelere yönelik yaklaşımını olumsuz yönde etkiledi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, 2024’ün son çeyreğinde belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı, yüzde 16.7 oranında bir azalma gösterdi.
‘Herkes Etiler’de Oturmuyor’
İnşaatçılar ve Gayrimenkul Geliştiricileri Derneği (İNDER) Başkanı Engin Keçeli, “Yatırım iştahımız kalmadı” diyerek mevcut durumu özetledi. Keçeli, “Son iki yılda şirketler para kazanamadı. İhtiyaç duyulan bölgelerde konut üretimi yok. Özellikle İstanbul’da, ihtiyaç olan yerlerde ev bulunmuyor; olmayan yerlerde ise fazlasıyla mevcut. Herkes Etiler’de, Suadiye’de oturmuyor. Gebze’de, Hadımköy’de de konut ihtiyacı var. ‘Nerede ev yaparsam satarım’ dönemi artık sona erdi. Talep nerede yoğun, doğru lokasyon neresi, hangi fiyat uygun gibi verilerle üretim yapmalıyız” şeklinde konuştu.
Keçeli, “Yılın son çeyreğinden umutluyuz” ifadesiyle, “Faizlerin düşmesiyle birlikte Eylül 2025’ten sonra sektör yeniden hareketlenecek” dedi. Dar gelirli vatandaşların konut ihtiyacının daha fazla olduğuna dikkat çeken Keçeli, “Dar gelirliye konut üretmek, devletin öncelikli görevi olmalı. Bu noktada kampanyaların artırılması gerekiyor” şeklinde açıklamada bulundu.
Kampanyalar Artırılmalı
Konutta kooperatif modelinin öne çıkabileceğini belirten Keçeli, inşaat maliyetlerinin yaklaşık yarısının arsa maliyetinden oluştuğunu vurguladı. Bu bağlamda kamu ve özel sektör iş birliğine gidebileceğini ifade eden Keçeli, “Firmaların her yıl üretimlerinin yüzde 20’si kadar sosyal konut üretmesi yönünde bir politika geliştirilebilir” dedi.
Alternatif Modeller Üretilmeli
Konutta lokasyonlara göre ahşap ve yatay yapıların alternatif modeller olarak tercih edilebileceğini belirten Engin Keçeli, “Kent merkezlerindeki üniversitelerin kira artışlarındaki etkisi büyük. Bu durum, kiraları olumsuz yönde etkiliyor. Emekli ya da asgari ücretle geçinen bir kişinin İstanbul’daki kiraları nasıl karşılayabileceğini sorgulamak gerekiyor. Bu noktada, onlara yönelik konut projeleri geliştirilmelidir. Konut satışlarının artışı, kiralardaki artışı da engelleyebilir” ifadelerini kullandı.
Yatırımcıyı Mevduata Kaptırdık
Keçeli, “Yatırımcıları kaybettik” diyerek, mevcut durumu eleştirdi. “Bankalardaki mevduat faizlerinin yüksek olması, gayrimenkulü geri plana itiyor. Markalı konut üretenlerin ve üst gelir grubuna konut sunanların rakibi artık mevduat faizleri oldu. Türk halkı, yatırımını geleneksel olarak altına ve konuta yaparken, şimdi banka mevduatlarına yöneldi. Ancak faizlerin düşmesiyle birlikte konut, insanlar için yeniden güvenli bir liman haline gelecektir” şeklinde konuştu.
